Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 84

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 84
194 SIGURÐUR SIGURMUNDSSON ANDVAUl þeim höfðinglega og var þeim búin fögur veizla. Þarna var svo háður sáttafundur um staðinn Garða á Alftanesi og segir, að herra biskupinn og Þorvarður hafi átt góðan hlut að. Það sem hér er sagt bendir ótvírætt í þá átt, að nú þegar Þorvarður er kominn aftur út sem valdsmaður kon- ungs eins og síðar kemur fram, hafi hann séð, að baráttan um staðamálin varð að taka enda, því hafi hann kappkostað að ná sættum og bjóða höfðingjum kirkj- unnar frið. En friðurinn átti þó enn nokkuð langt í land. Umboðsmaður Árna biskups hafði nú í tvö ár framfylgt kröfum kirkjunnar yfir leikmönnum í staðamálum. Sumarið 1291 kom svo Árni biskup til landsins og lét greipar sópa um staði og gaf nú prest- um flestallar kirkjur í umdæmi sínu. Þessar aðfarir hafa leikmönnum sviðið sáran, og hafa nú að kappi búið sig undir gagnsókn. Var þá ekki í annað hús að venda en til konungsvaldsins. Eftir frá- fall Hrafns Oddssonar stóð Þorvarður Þórarinsson einn uppi af höfðingjum hinnar síðustu lýðveldiskynslóðar. Það vill nú svo til, að eftir áliti dómbærs manns megi telja sannað, að hann hafi verið merkismaður eða hirðstjóri konungs frá því um 1290 til dauðadags 1296. Undir Iians forustu hófu nú leikmenn átök um staðamálin að nýju. Árangur þeirrar atlögu var sá, að árið 1292 komu tveir íslenzkir herramenn, hvor úr sínu biskupsdæmi, með konungsbréf því nær sama efnis og þeir Idrafn og Erlendur komu með 1283. En þar stóð, að allir þeir staðir, er ranglega voru úr höndum leikmanna teknir, skyldu aftur undir þá hverfa. Árið eftir, 1293, greina svo ann- álar frá því, að lcikmenn taki staði víðs- vegar um landið með valdi herra Þor- varðar Þórarinssonar. Árið eftir, 1294, eru svo margir fyrirmenn íslendinga staddir í Noregi. Væntanlega hefur þá konungur fengið nákvæmar skýrslur um það hverju fram fór í staðamálunum á Islandi. Allir þeir menn komu út næsta vor 1295. Styrjöldin um staðamálin á Is- landi hafði, þegar hér var komið, staðið um aldarfjórðung. Þar gekk á ýmsu, og völdin færðust til á milli leikmanna og kirkjuvalds sem víglína á milli skotgrafa. Leikmenn höfðu nú unnið það á í síð- ustu átakahrinunni, að árið 1295 hafa þeir knúið forvígismenn kirkjunnar til sættar eða samkomulags Einn annáll get- ur þess, að út Iiafi komið sterk konungs- bréf máli leikmanna til styrktar. Er það vitanlega árangur af utanferð höfðingj- anna árið áður. Annar annáll getur þess, að haldinn hafi verið fundur í Stafaholti, þar sem konungsbréfin og staðamál hafa verið tekin til meðferðar. Árna biskups er eins gctið af fundarmönnum. En eitt- hvað hefur máðst út og er ólæsilegt í málsgreininni. Enginn vafi getur á því leikið, að hér hefur verið um að ræða mikilvægan fund kirkjuvalds og leik- manna um staðamál. Ekki getur heldur leikið á tveirn tungum, að þar hafi komið til móts við biskupinn fremsti maður leik- manna og hirðstjóri konungs á íslandi, Þorvarður Þórarinsson. Þriðji annállinn segir, að sætt hafi tekizt á þessu ári á milli Árna biskups og almennings í landinu. Að því hefur dómbær maður fært full- gild rök, að slík sætt hafi hvergi getað farið fram nema á alþingi,1) og hafi því verið beint framhald af fundinum í Stafa- holti. En til þcss að sættin fengi fullkomið lagagildi, varð erkibiskup að samþykkja og staðfesta fyrir hönd kirkjunnar, en konungur aftur sem æðsti fulltrúi hins veraldlega valds. Allir annálar geta þess, að Þorvarður Þórarinsson hafi farið utan árið 1295 og einnig tveir aðrir höfðingjar honum handgengnir. Þótt heimildir ged 1) Björn Þórðarson: Síðasti goðinn.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.