Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 41

JÓIJANN S. IIANNESSON:
Skólakerfi og þjóðfélag
Það var með hálfum liuga, að ég tók
hinu vingjarnlega boSi um aS ávarpa
þessa samkomu. Ég var satt aS segja ekki
sannfærSur um, aS ég hefSi neitt rétt-
mætt erindi fram aS flytja á vegum
Landssambands íslenzkra barnaverndar-
félaga. Ég er aS vísu faSir, og starf barna-
verndarfélaganna kemur því viS mín nán-
ustu einkamál. Ég er einnig þegn þess
þjóSfélags, sem starf þeirra er helgaS, og
ég á þess vegna nokkuS undir því, aS þaS
starf — eins og öll önnur störf í þágu
heilbrigði og mannúðar í íslenzku þjóð-
lífi — blessist og beri ávöxt. En sem for-
eldri og þjóðfélagsþegn á ég varla annaS
erindi við þá, sem að barnavernd starfa,
cn að fagna því meS þakklæti, að samtök
þeirra skuli vera til, og óska þeim heilla
í þjóðþrifastarfi. Og enda þótt mér þyki
vænt um, að eiga sem einstaklingur kost
á aS flytja þeim þakkir og árnaSaróskir,
nægir það eitt varla til þess, að réttlæta
komu mína hingað í kvöld. Þegar mér
barst boð þeirra, varð ég þess vegna að
finna gildari átyllu til að þiggja það, og
hún átti helzt að vera þess eSlis, sýndist
mér, að saman kæmu starfssvið og áhuga-
svið beggja aðila. Nú finna menn oftast
það, sem þeir vilja finna, og það brást
ekki heldur í þetta sinn: átylluna fann
ég. Ég komst brátt að því, að einmitt
þessa dagana er sérstök ástæða til þess, að
forstöðumenn skóla og þeir, sem að
barnavernd vinna, ræðist viS og hafi
samband sín á milli. Og þessi ástæða er
sú, að í þeim fjörugu umræSum um skóla-
mál, sem átt hafa sér stað hér á landi að
undanförnu og allt bendir til — góðu
heilli —- að muni halda áfram enn um
hríð, hefir það komið ljóst fram, að í
hinni löngu skrá um það, sem vernda
þarf börn og unglinga gegn, er fátt ofar
á blaði en einmitt skólakerfi, skólastjórnir
og skólastjórar. Samkvæmt þessu kem ég
hér fram sem eitt af vandamálum barna-
verndarfélaganna — og hvað gæti verið
betri átylla en það?
Nú má ekki skilja þetta svo, að ég ætli
að verja þessari kvöldstund til þess, að
bera blak af minni stétt eða sýna fram
á það, að ekki þurfi að vernda börnin
gegn skólunum. Og þó tel ég, að koma
mætti einhverri vörn fyrir kennarastétt-
ina og skólakerfið. Þaðan af síður ætla
ég að snúast á sveif með þeim, sem
þyngstum sökum bera skólana og skóla-
mennina í þessum efnum. Ég hygg að
þeir muni finna nóg málefni sínu til
stuðnings, án þess að sökudólgarnir sjálfir
leggi þeim lið. Ég valdi mér þessa átyllu
sumpart í gamni en sumpart vegna þess,
að þær ásakanir í garð skólanna um
harðneskju og mannúðarleysi, sem ég er
hér að vitna í, eru rækileg áminning —
gripin úr umhverfi okkar í dag — um
þau augljósu sannindi, að skólamál eru
aS cinum þræði barnaverndarmál. Barna-
verndarfélög eru því meSal þeirra aðila,
sem skólamenn geta með réttu vonazt til,
að beri fram þá sífelldu gagnrýni, sem