Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 77

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 77
ANDVARI GOÐINN FRÁ VALÞJÓFSSTAÐ 187 að bændur hafa fremur játazt undir yfir- ráð hans af ótta við ófrið en af frjálsum vilja. Sagan segir, að Þorgils hafi riðið til Eyjafjarðar með þrjá tigu manna, flest einvalalið. En um það er algerlega þagað, hvert erindi hans hafi verið. Er vart hugsanlegt annað en hér hafi hann ætlað að sýna Þorvarði vald sitt. Fund- ust þeir Þorvarður og ræddu margt um héraðið og skipti sín. Urðu þeir ekki ásáttir að öllu, en aldrei urðu þverbrot með þeim í talinu. En er þeir skildu, reið Þorgils til Hrafnagils með sína menn og beiddist þar gistingar, en Þorvarður rcið út með firði. Þetta var aðfaranótt 22. janúar 1258. Þorvarður hélt ferðinni áfram með fylgdarmönnum sínum þar til þeir komu í gróf eina. Þá mælti hann af munni fram ræðu þá, sem hér fer á eftir og óneitanlega sver sig í ættina hvað meitlað orðaval snertir: „Hér kemur að því, sem mælt er, að hvert ker kann að verða svo fullt að yfir gangi, og það er að segja, að ég þoli eigi lengur, að Þorgils sitji yfir sæmdum mínum, svo að ég leiti einskis í. Vil eg yður kunnugt gera, að eg ætla að ríða að Þorgilsi í nótt og drepa hann ef svo vill verða. Því að þá er allt sem unnið ef hann er af ráðinn. Megið þér svo til ætla að Þorgils er enginn klekkingarmaður. Nú ef nokkur er sá hér, er mér eigi vill fylgja, segi liann til þessa nú.“ Einn fylgdarmannanna sagði: „Fyrir sakir míns herra Hákonar konungs og löguneytis við Þorgils, mun ég frá ríða og kalla þetta hið mesta níðingsverk, sem þér hafið með höndum." Þorvarður mælti: „Eigi gengur þér drengskapur til þótt þú ríðir frá.“ Athyglisvert er við þessa frá- sögn, að svar Þorvarðar er hárrétt og hittir beint í mark. Manninum gekk ekki drengskapur til eða persónulegt viðhorf til þess verks, sem í vændum var, heldur konungshollusta. Skömmu eftir að þeir Þorgils og Þorvarður skildu, sendi Þor- varður njósnamann til Hrafnagils, skyldi hann draga lokur frá hurðum o. s. frv. Komu þeir Þorvarður svo síðar um nótt- ina og unnu á Þorgilsi. Varð hann hetju- lega við dauða sínurn, sem vænta mátti. En ekki er þess getið, að menn hans hafi komið honum til hjálpar og má það furðu gegna. Hér skal ekki reynt að fegra verknað þann, sem með vígi þessu var framinn. Ekki heldur ástæða til að þvo af Þorvarði fremur cn öðrum þær syndir, sem honum eru með réttu eignaðar. En miklu skiptir þó frá hvaða hlið eða sjón- armiði atburðurinn er skoðaður. Ekki er heldur rétt að líta hann augum nútíma- mannsins. Síðari tíma menn, sem fjallað hafa um sögu, hafa ekki getið Þorvarðar að neinu öðru en í sambandi við vígið. Sjá allir hvílíkt ranglæti það er. Slíkar næturheimsóknir scm þessi voru næsta tíðir athurðir á Sturlungaöld. Þor- varður gerði ekki annað en það, sem Hrafn Oddsson hefði gert fimm árum áður í Stafaholti, ef Sturla Þórðarson hefði ekki komið í veg fyrir það. En liver var þá Þorgils skarði frá sjónarmiði Þor- varðar Þórarinssonar? Hann var ekki ein- ungis persónulegur óvinur, sem gengið hafði á rétt hans í samningum, lieldur var hann einnig valdaræningi, sem ekki sveifst þess að traðka á lögum og rétti landa sinna í þjónustu erlends valds. Rúmum hundrað árum síðar skeði sá atburður, að Smiður Andrésson, hirðstjóri konungs á íslandi, gisti með flokk manna á Grund í Eyjafirði. Fóru þeir með of- beldi og yfirgangi um héruð. Helga liús- freyja á Grund veitti þeim ríkulegan beina. Um nóttina lét Helga safna liði um héraðið og kom það konungsmönn- um að óvörum í fasta svefni. Hófst þá bardagi, sem lauk með falli Smiðs og nokkurra manna annarra. Fyrir snarræði sitt og skörungsskap hefur Grundar-Helga verið vegsömuð sem hetja, þar sem liún
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.