Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 80

190
SIGURÐUR SIGURMUNDSSON
ANDVAItl
bræður, „og skal eg“ segir hann „þetta
jafnan bæta við frændur hans og tengda-
menn“. Gaf hann síðan Sighvati silfur
gott, skarlatskyrtil og fingurgull, en Guð-
mundi bróður hans silfurbelti.
Af orðum Þorvarðar má draga þá
ályktun, að við sættina hafi verið sem
fargi af honum létt og samvizka hans
öðlazt frið. Víst má og telja, að Sighvatur
hafi unað vel málalokum. Hallvarður
gullskór hefur komið til þessa fundar
einkum til þess að gæta hlutar konungs í
vígsmálinu. Einnig hefur hann lagt fast
að Þorvarði að koma með Austfirðinga
til þings um sumarið. En ekki mun hann
þá neinu hafa áorkað við Þorvarð eins
og síðar kemur fram.
Laugarásfundurinn er á tvennan hátt
sögulega merkilegur atburður. I fyrsta
lagi afsannast algjörlega ummæli þau í
Þorgils sögu um Þorvarð, að hann hafi
verið „févani mjög“. Vígsbæturnar voru
geysimikið fé að þeirrar tíðar mælikvarða.
Sýnir það ljóslega, að Þorvarður hefur
verið maður vel fjáður, sem og allar að-
stæður gefa tilefni til að ætla. 1 öðru
lagi vill svo til, að þessar vígsbætur eru
þær síðustu, sem sagan greinir að greiddar
bafi verið samkvæmt lögum lýðveldisins
forna. Árið 1262 var örlagaþrungið ár í
sögu Islendinga. Þá gáfu allir höfðingjar
í þremur landsfjórðungum upp goðorð
sín í hendur Hákoni gamla Noregskon-
ungi. Konungi hafði ekki þótt Gissur jarl
reka sitt erindi eins og til var ætlazt. En
sendimaður hans, Hallvarður gullskór,
rak hans erindi með kænsku og dugnaði.
Orlög hins forna þjóðveldis voru nú þegar
ráðin. Þó héldu Austfirðingar enn um
hríð uppi kyndli frelsisins, undir forustu
goðans á Ilofi í Vopnafirði, Þorvarðar
Þórarinssonar. Eins og áður er sagt, hefur
Idallvarður gullskór engu áorkað gegn
honum. Hann kom aftur hingað sumarið
1263, auðvitað til þess að leiða til lykta
óútkljáð konungsmál. Þá kom einnig
vígður Brandur ábóti Jónsson og gerðist
nú biskup á Hólum. Á þessu þingi ját-
uðu Oddaverjar konungi skatti. Þá var
aðeins eftir að vinna tvo höfðingja, Þor-
varð Þórarinsson og hinn unga bræðrung
hans, Orm Ormsson, goða Síðumanna,
22 ára gamlan. Hefur hann lagt mál sín
í hendur eldra frænda síns og hlítt hans
forsjá. Brandur biskup, föðurbróðir þeirra,
var vitur ágætismaður, en eindreginn
konungssinni alla tíð. Hann hefur heitið
Magnúsi konungi sem nú var kominn til
ríkis, að leiða þetta mál til lykta og vinna
þá Þorvarð og Orm. Um það vitnar Kon
ungsannáll, því þar segir: „Og þann vet-
ur um Allraheilagramessu sór Þorvarður
Þórarinsson Brandi biskupi föðurbróður
sínum, að fara á konungsfund að sumri
og það gerði hann“. Sumarið eftir 1264
sór Ormur Ormsson á alþingi Magnúsi
konungi hollustu sína og skatt fyrir Skaft-
fellinga. Heimildir skortir um hvenær
Þorvarður hefur svarið konungi skatt og
hollustu, ef til vill ekki fyrr en úti í
Noregi. En frá lokaþætti þessa ömurlega
máls er greint í sögu Magnúsar konungs
lagabætis á þessa leið: „Þetta sumar (1261)
kom af íslandi Hallvarður gullskór. Hann
sagði þau tíðindi, að allir íslendingar
höfðu þá vikist undir hlýðni við Magnús
konung og þá var spurt andlát Hákonar
konungs er hann fór utan. Þar var þá með
honum Þorvarður Þórarinsson og gekk
hann á vald Magnúss konungs og gaf
allt sitt ríki á hans vald fyrir þá hluti,
er hann hafið brotið við konungdóminn
í aftöku Þorgils skarða og Bergs, hirð-
manna Hákonar konungs. Hafa síðan
Islendingar aldrei í móti mælt að hlýða
boði og banni Magnúsar konungs". Nú
hafði síðasta vígið verið brotið og ís-
lenzka þjóðveldið því að fullu liðið undir
lok.
Æðsti valdamaður landsins, Gissur