Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 63

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 63
ANDVARl MEÐ KÖLDU BLÓÐl 173 sitjum vér, prúðbúnir leikhúsgestir í ljóm- andi salarkynnum, og horfum á drama- tískan sjónleik, spenntir, hrærðir, jafnvcl tárfellandi. En þessi saga hefnr gerzt. Hún gerðist í raun og veru og að heita má við bæjardyrnar hjá oss rétt í þessari andrá, og þúsund aðrar sögur hliðstæðar — Anna Frank cr aðeins einn lítill Gyð- ingur af sex milljónum, sem voru eltir uppi, fangelsaðir, píndir, drepnir. Þetta var að gerast fyrir fáum árum og vér lifð- um voru lífi hér — hvernig? Vér gengum að mat vorum og störfum, og ef vér höf- um átt andvökunætur, var það kannski aðallega vegna þess, að vér vorum að gera oss glaðan dag og glaða nótt, en ekki af hinu, að örlög Onnu Frank eða önnur áþekk héldu vöku fyrir oss. Og nú horfum vér á þetta á leiksviði, sjáum þessa hryllilegu sögu leikna, af því að vér erum að skemmta oss í kvöld með því að fara í leikhúsið, og á morgun erum vér breytt að því einu leyti, að vér nutum upplyftandi, listrænnar hressing- ar áður en vér fórum að sofa. Vér þekktum ekki þá sögu, sem dagbók Ónnu Frank flettir ofan af, nema að litlu leyti, meðan hún var að gerast. Hvað hefðum vér gert, ef vér hefðum vitað meira? Hvað hefði oss orðið? Vér hefðum auðvitað lítið getað gert. En hvernig hefði oss orðið við? Ilvað hefðum vér fundið mikið til? Hefði oss hitnað verulega í æðum á þann veg, að það hefði breytt viðhorfi voru til manns- ins yfirleitt, til mannlegrar syndar, mann- legra hörmunga? Þetta er samvizkuspurning. Hefðum vér fundið til persónulegrar ábyrgðar gagnvart þeirri samtíð, því mannkyni, sem var að lifa þetta, gagnvart gjörend- um og þolendum þessarar sögu? Hefðum vér kcjmt blygðunar sakir slíkra verka og fundið oss á nokkurn nýjan hátt skuld- bundin mönnunum i neyð þeirra og nið- urlægingu? Þessar spurningar má árétta með nokkr- um í viðbót: Hvernig höfum vér lifað það, sem síðan hefur gerzt og er að gerast í fullu dagsljósi og á allra vitorði? Hvað um þá, sem allt til þessa dags bera hörmu- legar menjar eftir atburði þessara sömu ára? Hvað um þá, sem hafa liðið óbæri- legar, líkamlegar og andlegar kvalir af völdum sprenginganna í Japan og víðar? Hvað um þær þúsundir og milljónir manna, sem eru landflótta og hælislausar enn í dag af völdum stríðs og kúgunar? Ilvað um þær þúsundir, sem fram til þessa tíma hafa verið þjakaðar í fanga- búðurn? Ilvað um þær milljónir, þann stóra hluta mannkyns, sem varla veit hvað það er að geta satt hungur sitt til fulls? Ef vér íhugum þessar spurningar í ein- lægni, fer varla hjá því, að vér verðum nokkurs vís3ri um það, sem ameríski guð- fræðingurinn kallar easy conscience og ég hef kallað hið kalda blóð. Og ég hygg, að það væri oss, eins og vér gerumst upp og ofan mennirnir, næsta hollt að lifa það sem verulega óþægilega og smánar- lega staðreynd, hvað vér erum að jafnaði með köldu blóði. Maður sagði við mig á dögunum: Það er margt fallegt í hjali ykkar prestanna, en þegar þið eruð að tala um syndina, er ég ekki með. Ég spurði: Hvaða blóðhita hefur þú, kunningi? Hann skildi ekki þessa klerklegu glettni, né þá alvöru, sem undir bjó. Syndarvitund er ekkert annað en svolítið hærri og þar mcð eðlilegri blóðhiti, ofurlítið örari og heilbrigðari hjartaslög eða nokkru næmari samvizka. Fyrir nokkrum árum gerðist hörmu- legt slys hér í bænum, banaslys að nætur- lagi, og drukkinn unglingur átti sökina. Mönnum varð tíðrætt um atburðinn, en mér eru þau orð minnisstæðust, sem mað-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.