Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 68

178
SIGURÐUIl SIGURMUNDSSON
ANDVAlll
hríð mannaforráð í Skagafirði, bjó lengst
af á Valþjófsstað. Kona hans var Helga
I Ielgadóttir, systir Finnbjarnar Idelga-
sonar, sem var hinn mætasti maður og
kemur mikið við sögu þessa tímabils,
þótt ekki verði hér urn fjallað.
Synir þeirra Þórarins og Helgu voru
þeir Oddur og Þorvarður, senr hér verður
rætt um. Frá uppvexti þeirra bræðra er
því miður allra heimilda vant. Oruggt má
þó þykja, að þeir hafi fengið það uppeldi,
sem bezt þótti meðal höfðingja að hætti
þeirra tíma. Af Þorvarði er því miður
engin bein lýsing til, en afburða- og glæsi-
menni hafa þeir báðir bræður verið. Yngri
bróðurnum Oddi er lýst á þessa leið í ís-
lendingasögu: „Hann var mikill maður
vexti, ljósjarpur á hár og vel andlitsfar-
inn, bláeygur og manna bezt á sig kom-
inn, blíður og góður við alþýðu, ör að fé.
Eigi mátti hann sterkan kalla að afli, en
þó var hann hinn knásti og manna mjúk-
astur og best að íþróttum búinn með Þor-
varði bróður sínum og Kolbeini unga.
Manna var hann vopnfimastur og svo
sagði Þorvarður bróðir hans, að það væri
einskis manns færi eins á íslandi að
skipta vopnum við Odd. Þótti öllum
mestur skaði um hann, þeim er hann var
kunnastur."
Þeir bræður koma fyrst fram á leikvöll
sögunnar árið 1248. Var Þórarinn faðir
þeirra þá látinn fyrir níu árum. Þorvarður
var þá tvítugur að aldri, en Oddur 18
vetra. Þeir fóru nú með öll goðorð og
mannaforráð, sem faðir þeirra áður hafði
haft. A þinginu réði Þórður kakali Sig-
hvatsson einn öllu. Þeir bræður viku
undir hann málum sínum, en voru hon-
um annars í engu bundir. Idaustið 1249
voru tvö brúðkaup haldin að Hvoli á
Rangárvöllum. Voru þar þeir Valþjófs-
staðarbræður, Þorvarður og Oddur, að
ganga í hjónaband og höfðu fastnað sér
meyjar af ætt Oddaverja. Þorvarður gekk
að eiga Solveigu Hálfdanardóttur frá
Keldum, en Oddur Randalín Filipusdótt-
ur á FIvoli. Brúðkaup þessi hafa vafa-
laust vakið mikla athygli. Flér var verið
að tengja saman einhverjar tignustu höfð-
ingjaættir landsins. Af fyrirmönnum
landsins, er veizluna sátu, er Sigvarðar
biskups í Skálholti eins getið. Komið hef-
ur fram sú skoðun, að brúðkaup þessi hafi
að undirrót verið stjórnmálalegs eðlis.
Verður hallast að því hér, því ekki mun
hafa verið venja á þeim tímum, að til-
finningar hins unga fólks réði einvörð-
ungu.
Ekki þarf að efa, að hér hefur verið
haldin dýrleg vcizla og brúðhjónin ungu
tigin og glæsileg. Sjálfsagt hefur þar ríkt
glaumur og gleði, en þó ekki óblandin,
því hér voru cinnig í nánd dökkar blikur
á lofti. Þórður Sighvatsson hafði með yfir-
gangi og ofbeldi rekið þá bræður úr landi,
Filipus á FIvoli og Harald í Odda. Þeir
fóru þá með goðorð Oddverja og voru
tregir til að ganga Þórði á hönd. Hálfdan
bóndi á Keldum var bróðir þeirra. En
Steinvör systir Þórðar, húsfreyja á Keld-
um, eggjaði mann sinn óspart til liðveizlu
við Þórð gegn hans eigin bræðrum. Er í
frásögur fært, að hún hafi boðið honum
að hertygjast sjálf og berjast, en hann
tæki þá aftur við búrlyklunum og ann-
aðist geymslu þeirra. Af þeim ástæðum,
sem hér að framan hafa verið taldar,
stappar nærri vissu, að Idálfdan bóndi
hafi verið aðalhvatamaður þess, að stofnað
var til brúðkaupanna. Idér var reynt að
brúa bilið milli þessa nákomna venzla-
fólks og nágrannabæja. Steinvör, hús-
freyjan stórráða á Keldum, varð nú að
brjóta odd af oflæti sínu og sækja brúð-
kaup dóttur sinnar að Hvoli.
í aðförum Þórðar kakala að þeim
Sæmundarsonum Filipusi og Idaraldi,
skeði atburður, sem átti eftir að draga
langan slóða þungra örlaga og jafnframt