Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 59

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 59
ANDVARI AFSTAÐAN MILLI KYNSLÓÐANNA 169 andi kynslóð er haldin þeirri andúðar- fullu tilfinningu, að kynslóð foreldranna noti siðalögmálið fyrst og fremst sem haft á hana, án þess að finna sjálfa sig skuld- bundna því, er andstaðan milli kynslóð- anna fyrirfram ákveðin. Æskan beygir sig ekki fyrir svo geðþóttablöndnum af- skiptum, og á eldri kynslóðinni mun í þessu efni sannast, að erfitt er að verða spámaður i dalnum, þar sem menn voru smalar í bernsku. Æskan þarf að finna, að siðalögmálið nærist af sterkri rót í reynslu kynslóðanna. Því að þrátt fyrir allan uppreisnarhug er æskan í innstu verund Iialdin sams konar lotningu fyrir lífi og reynslu fortíðarinnar eins og sú kynslóð, sem hún rís gegn. En fortíðin skal liggja í hæfilegri fjarlægð, sem hyl- ur misfellur raunveruleikans. Siðfræðsla er flestum menningarþátt- um auðveldari um það, að vandamál sið- fræðinnar speglast í lífi hvers einstakl- ings. Að sarna skapi sem siðgæðislögmál- in skýrast í vitund unglingsins, lærist hon- um að skoða sína eigin breytni í ljósi þeirra. í slíku námi lýkst upp fyrir hon- um dýpri merking margrar kröfu, sem gerð er til hans daglega, t. d. hófsemdar- krafan. Mörgum unglingi finnst, að allar nautnir ættu að vera honum frjálsar, og að þar standi ekki annað í vegi en kredd- ur eldri kynslóðarinnar. Þessi hlinda hindrun, sem honum sýnist vera, æsir uppreisnarhug hans. Því rækilegar sem hann brýtur hana, því frjálsari finnst honum hann vera. Margt ungmenni, sem byrjaði áfengisneyzlu í slíkum uppreisn- arhug, kemur ekki til sjálfs sín, fyrr en það er svo beygt undir þrældómsok of- drykkjunnar, að það örvæntir um að losna. Frá þessum ófarnaði, sem er hið raunalega hlutskipti margs íslendings, gæti kenningin um manndómsgildi hóf- seminnar bjargað. Líku máli gegnir mcð mannhelgihug- sjónina. Hún er miklu víðtækari en boð- orðið: „Þú skalt ekki mann deyða“. Mannhelgihugsjónin bannar að rýra manngildi eða lífshamingju nokkurs manns fyrir holdlega girnd. Þessari sið- gæðisreynslu hafa liðnar kynslóðir skilað okkur, og æskan þarf að skilja hana, svo að henni verði 1 jós dýpri þýðing skírlífis- kröfunnar: að hafa hemil á hvötum sín- um, unz maður og kona hafa náð líkam- legum og andlegum fullþroska, liafa tengzt sálrænum böndum og eru fær um að sjá fyrir afkvæmi. Ef unga kynslóðin missir af þessum skilningi og þcirri ábyrgðartilfinningu, sem af honum vex, glatast úr kynnum karls og konu einn þáttur, sem enginn sá, er reyndi, myndi vilja fara á mis við: tilhugálífið. Að unn- ast hugástum, að finna hvort um sig, að þau vilja bera ábyrgð á hinu, það er sá strcngur, sem traustlegast bindur mann og mey. Elugástir spretta af annarri rót en stundar hrifning eða losti. Þær eru aðdáun og þögul tilbeiðsla, sem vex í þrá eftir stöðugum samvistum og sameigin- legum örlögum. Konan glatar reisn, ef hún hættir að gera kröfu til hugástar þess manns, sem nálgast hana, eða tekur honum án þess að finna slíka tilfinningu í eigin brjósti. Auðvitað leysir siðfræðslan ekki allan persónulegan vanda, sem verða kann í líf- erni barns og unglings. En hún myndi auðvelda þeim að skýra fyrir sér afstöðu sína, hún myndi sýna þeim ungmenni löngu liðinna tíma í sams konar vanda. Ungmenni finnst oft, að vandamál þess séu einstök og óviðjafnanleg, af því að það einblínir á persónuleik sjálfs sín, en skilur ekki hinar hlutrænu kröfur, sem því er ætlað að beygja sig undir. í því ástandi er ungmennið veikt fyrir hvers konar freistingum og slæmu fordæmi.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.