Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 78

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 78
188 SIGURÐUR SIGURMUNDSSON ANDVARI lét ráða niðurlögum ofbcldismanna kon- ungsvaldsins. 1 því ljósi hefur sá atburð- ur vcrið skoðaður af flestum Islending- um fram á þennan dag. En það má einnig líta hann frá annarri hlið, og þá verður viðhorf og niðurstaða önnur. Þótt of- heldisseggir væru hér á ferð, þá voru það þó menn mcð holdi og blóði. Frá þeirra sjónarmiði voru hér rofin á þeim grið og framið hið versta níðingsverk. Ef sú skoðun hefði orðið ofan á, þá hefði Helga á Grund ekki orðið íslendingum eins kær í minningunni. Álit dómbærs samtímamanns um víg Þorgils skarða, Sturlu lögmanns Þórðar- sonar, tekur af öll tvímæli um það, að atburðurinn hafi þá fyrst og fremst verið talinn stjórnmálalegs eðlis. I Hákonar- sögu stendur þessi málsgrein: „Llm vetur- inn áður en Gissur jarl kom til Islands, tók Þorvarður Þórarinsson af lífi Þorgils skarða fyrir þær sakir, að konungur hafði skipað Þorgilsi Eyjafjörð og allar sveitir fyrir norðan Oxnadalsheiði, þar sem kon- ungur kallaði sína eign, en Þorvarður þóttist Iieimildir hafa af Steinvöru Sig- hvatsdóttur." Ekki skal reynt hér að gera hlut Þorgils skarða minni en sagan virðist gcfa tilefni til. 1 Þorgilssögu standa þessi orð: „Hann var fámæltur og fastheitinn og ör í að efna hvort heldur hann hét illu eða góðu." Ennfremur eru höfð eftir Sturlu Þórðarsyni þessi orð: „Elann var þrályndur í skapi sem faðir hans, en hafði brjóst verra." Þótt Þorgils væri galla- gripur og verðskuldaði síður en svo allt það lof, sem hann hefur fengið, þá var þó rnargt vel urn hann. Hann sýndi oft hugrckki og hetjuskap og gat komið drengilega fram, þegar hann vildi það við hafa. Eins og áður gctur, er það furðu- legt, að söguritaranum skuli hafa tekizt mcð áróðri að telja lesendum trú um, að Þorgils hafi dáið sem einskonar píslar- vottur eða dýrlingur. Honum hefur jafn- vel tekizt að blinda menn svo, að þeim beinlínis sést yfir eða gleyrna óhæfu- og hryðjuverkum þeim, sem hann áður hafði framið og eru, skoðuð í réttu ljósi, ein hin verstu sinnar tegundar, sem framin voru á þessari hlóði drifnu öld. Skal hér eitt slíkt dæmi tilfært. Þorgils kom til prests nokkurs í Síðumúla og krafðist fébóta af honurn. Prestur kvaðst engar bætur greiða, því hann væri saklaus. Gekk Þorgils við annan mann í bæinn. Urðu nokkur átök með þcim og heima- mönnum í náttmyrkrinu. Er Ijós voru tendruð, fundu aðkomumenn Valgarð son prests í skálanum undir tjaldi. Tóku þcir hann og leiddu út. Var honum þá heitið drápi. Þá gekk út Ingibjörg, kona Val- garðs, og hauð fyrir hann allt það, er hún hefði til. Þorgils kvaðst af engum manni boð taka nema föður hans. Var þá gengið að presti að hjóða þeim sæmdir. Prestur kvaðst engar bjóða, „mun þeim annað rneir verða til fjár en þetta." „Þá skal hann drepa," sagði Þorgils, og var Val- garður síðan vcginn eftir að hafa skriftazt við föður sinn. Hér var alsakláus maður tekinn og drepinn, vegna þess, að faðir hans lét ekki beita sig fjárkúgun. Eftir víg Þorgils reið Þorvarður til Grundar og sat þar, sem eftir var vetrar- ins. Sagan segir, að víg Þorgils hafi þótt hið versta verk og hvarvetna mælzt rlla fyrir, og bændur hafi nú enn síður viljað við Þorvarði taka sem sínum höfð- ingja. Ekki er þess þó getið, að bændur hafi sýnt honum nokkra áreitni, sem liklegt hefði þó verið, ef þeir hefðu harmað mjög að losna við Þorgils. Um páskaleytið um vorið söfnuðu þeir Sig- hvatur bróðir Þorgils og Sturla Þórðar- son liði og stefndu því norður að Grund til aðfara við Þorvarð. En honum hafði borizt njósn af ferð þeirra og rcið norður í Kaupang. Veittu þeir honum eftirför og sáu til hans um hríð, en náðu þó eigi og
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.