Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Síða 113

Andvari - 01.07.1962, Síða 113
ANDVARI ÍSUiNZK SAGNAGKRÐ 1961 223 en treystir á mátt sinn og megin, er vel og hófsamlega túlkuð, og lýsing hans verður manni minnisstæðust í sögunni. í frásögninni af byggð jarla á Leiðvelli mun höfundur hafa sótt einna mest í smiðju til Barða Guðmundssonar og her- úlakenningar hans, þótt þau áhrif virðist raunar fremur yfirborðsleg. Og lýsingin á friðlandi þcirra jarlanna er reyndar öll á yfirborði. Idróðgeir hinn spaki er mátt- lítil persóna í sögunni og sömuleiðis vits- munamaðurinn Hálfur Völsungsson, fóstri hans, þótt hann muni eiga að vera and- stæða hernaðaræðis og hetjudýrkunar. Mannlegir vitsmunir Hálfs birtast aldrei í minnilegu ljósi, enda er andstæðu þeirra, hinum blindu rögnum, aldrei gerð fullgóð skil. En sú persóna sem mest á undir sér með jörlum, og sízt lánast í sögunni, er þó Borghildur dis. Ilún verður með öllu klofin í meðförum höfundar: ung, lífsþyrst stúlka, metnað- argjörn drottning jarla, blótgyðja Freys og frumkvöðull saurlífis. Þessa þætti alla megnar hann ekki að fella saman í eina persónu trúverðuga. Mann órar fyrir því að í kvenlýsingum sögunnar, Signýju, Borghildi, Njólu, hafi höfundur í hendi sér efnivið sem ætti að endast drjúgt til minnilegs skáldskapar, þessar þrjár konur bjóða heim rismikilli listrænni túlkun. En höfundur megnar ekki að lyfta þeirn upp úr orðaflaumi sögu sinnar, þær kafna þar; og sarna má raunar segja um sögu- cfnið í heild. Vel trúi ég því að Guðmundur Daníels- son hafi ætlað sér ærinn hlut með sögu sinni: í endursögn hinnar fornu goðsögu eigi að speglast með listrænum hætti ör- lagaöfl okkar eigin tíma. En með því að sjálft söguefnið, goðsögnin, hlýtur ekki lifandi, listræna túlkun í verkinu hefur höfundur ekki erindi sem erfiði; verk hans má lesa sem allgóða skemmtisögu, en sé nánar skoðað birtist listrænn van- máttur verksins. Sú persóna sem höfundi mun hugleiknust, Hlinur bjarkarfóstri, „sönghörpuskáldið", ber þetta mcð sér. Hann er dauflegur í vanmætti sínum, til- finning hans alltaf óskýr og fær aldrei lif- andi túlkun; maður skilur sízt af hverjum rótum skáldskapur hans á að vera runn- inn. I Iið samtengjandi afl verksins, óðins- sögnin, fer þar öll á dreif og megnar ekki að veita því reisn; og höfundur fær heldur ekki gert sinn eigin fulltrúa, skáldið, frið- arvininn, tengilið kynslóðanna, trúverð- ugan eða minnilegan. Þetta tvennt er að sjálfsögðu af sömu rót runnið: vanmætti höfundar fyrir ofstóru, ofþungu viðfangs- efni. 4 Saga Sigurðar A. Magnússonar, Nætur- gestir, mun vera frumsmíð hans á þessu sviði. Þar fyrir er Sigurður þegar allkunn- ur höfundur, hefur gefið út ljóðabækur, ritgerðasafn, ferðasögu; og þegar þetta er skrifað sýnir Þjóðleikhúsið eftir hann leikrit sem áður hcfur hlotið viðurkenn- ingu í verðlaunakeppni. Aukinheldur hcf- ur Sigurður nú um skeið verið aðalbók- nrenntagagnrýnandi Morgunblaðsins og þar með einn atkvæðamesti ritdómari á landinu. Gagnrýni hans hefur iðulega verið einkar snotur, vel og heiðarlega unn- in að jafnaði, og ber þar með langt af flestu því sem bér er birt undir gagn- rýnisyfirskini í dagblöðum. Þetta er ekki rifjað hér upp vegna þcss að ætlunin sé að ræða verk Sigurðar í heild; en á hitt er ástæða að minna, að Sigurður virðist, af afköstunum að dæma, einkar fjölhæfur höfundur og verður vart dæmdur til hlít- ar af einu verki. En því er sízt að leyna, að í Næturgestum verða honum á glöp sem sæta furðu um bókmenntafróðan mann sem þess utan hefur gagnrýni að aðalstarfi. Kannski ber að forðast að gera hærri kröfur til Sigurðar en annarra byrj-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.