Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Síða 21

Andvari - 01.07.1962, Síða 21
ANDVAIU ÍSLENZKUR DÝRGRIPUR í HOLLENZKU SAFNI 131 Refilsaumad altarisklæði úr Hóbdómkirkju, nií í Þjóðminjasafni íslands (Þjms. 4380, b). Heimildir um gripi íslenzkra kirkna fyrr á öldum er helzt að finna í gömlum kirkjumáldögum og vísitazíum; eru til máldagar allt frá fyrri hluta 12. aldar. Oft reynast þessar heimildir þó takmarkaSri og ógleggri en æskilegt væri. Svo var til dæmis, þegar hafin var leit að kirkjum, sem áttu refilsaumuð altarisklæði. Varð þá ljóst, að orðið refilsaumur var fyrst notað, að því er bezt varð séð, árið 1550 í svonefndu Sigurðarregistri, skrá um eig- ur Hólastóls.15 Takmarkaðist því leitin að mestu við tímabilið eftir siðaskipti. Ekki var unnt að komast að öruggri niðurstöðu um upprunastað þrenningar- klæðisins. Athuganir á vísitazíunum íeiddu í Ijós, að einhvern tíma á tímabil- inu 1550 fram yfir aldamótin 1800 voru til refilsaumuð altarisklæði í nítján kirkj- um. Atta þessara klæða eru ennþá til svo vitaÖ sé, auk eins, sem ekki fannst með vissu um getiÖ í vísitazíum. Hinsvegar voru í tveimur kirkjum, Hóladómkirkju og Grenjaðarstaðakirkju, fleiri en eitt refilsaumað klæði, en sitt klæðið úr hvorri kirkju er ennþá til. Samkvæmt ofan- greindu voru því þeir möguleikar fyrir hendi, að altarisklæðið í Enschede væri frá einni af þrettán kirkjum. Klæðum í tveimur þessara kirkna18 var þannig lýst, að ekki gat þar verið um klæði með þrenn- ingarmynd að ræða. í vísitazíum þriggja kirkna17 var refilsaumsklæÖanna ekki get- ið eftir árið 1700, í vísitazíum þriggja ann- arra18 ekki eftir 1760 og í vísitazíum enn tveggja10 ekki eftir aldamótin 1800. Eru síðustu ummæli vísitazíanna um þessi klæði flest á einn veg: altarisklæði gat- slitið,20 altarisklæði „alslitið og fánýtt"21 eða „ærið gamalt og fánýtt",22 „altaris- klæðisslitur",23 og altarisklæði „skrifast öldungis úr vegna fúa og fordjörfunar".24 í úttektum Hólastaðar mátti sjá, að eftir 1765 var aðeins eitt refilsaumaÖ altaris- klæði í dómkirkjunni,25 en í vísitazíum Grenjaðarstaðakirkju virtist koma fram,
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.