Andvari

Årgang

Andvari - 01.03.1969, Side 64

Andvari - 01.03.1969, Side 64
62 VALDIMAR J. EYLANDS ANDVARI ber mjög á fjölgyðistrú, og allt er á tjá og tundri í goðaheimi. Maðurinn er skap- aður eingöngu til að þóknast guðunum, hann ber enga ábyrgð á verkum sínum og er aldrei frjáls. Siðgæðishugmyndir Gyðinga fyrirfinnast ekki í þessum ritum, og ekki ber á, að Súmerar hafi hugsað sér, að maðurinn hafi valfrelsi. Hann er aðeins verkfæri í höndum guðanna, og honum ber umfram allt að beygja sig undir vilja þeirra með skilyrðislausri hlýðni. Samkvæmt sköpunarsögu Súmera skapaði guð manninn, af því að honum leiddist og hann vildi fá einhvern til að dást að sér og dýrka sig. En það varð á þessa leið: í upphafi var KAOS, illvígt kvenskass, sem réð vetrarvindum og regni. ASPU, hafið, og Kaos blönduðu sjó og vatni, og þannig skapaðist lífið. Fyrst voru tveir guðir skapaðir, Lakhmu og Lakhmanu, og svo hver af öðrum, unz heill goðaheimur var til orðinn, og var svo hverjum guðanna fengið sitt hlutverk á himni og jörð. Ein gyðjan gat son, sem nefndur er ýmsum nöfnum: Gilgames með Súmerum, Marduk hjá Assyríumönnum og Izduban meðal Babyloníu- manna. Gilgames skapaði fjóra stormguði, sem sumir telja, að séu í ætt við fjóra reiðmenn Opinberunarbókarinnar. Gilgames tók Kaos af lífi, klauf líkama hennar í tvo hluta. Af öðrum þeirra skapaði hann himininn, en jörðina af hinum. Nú var allt hljótt í goðheimi um hríð. En nú fór Gilgames að leiðast lífið. Skap- aði hann þá manninn sér til skemmtunar úr „beinum sínum og blóði“, svo að hann mætti teljast skyldur goðunum, en þó skyldi hann heiðra þá og tilbiðja. Syndaflóðssagan í útgáfu Súmera er að uppistöðu hetjusögn um guðinn Gil- games, en víkur þó vafalaust að raunverulegum viðburðum, sem lifðu og marg- földuðust í munnmælum kynslóða. Önnur hetja sögunnar er JJtna Pishtim, sem samsvarar Nóa biblíunnar, og átti hann heima í Shuruppak, á bökkum Evfrats- árinnar. Þessi bær er talinn hafa verið þar, sem nú heitir Fara, og er ljóst af upp- greftri, að þar hefir fyrir óramörgum öldum verið vatnsflóð mikið. Gilgames hittir Utna Pishtim í undirheimum, fær þær fréttir hjá honum, að guðirnir Anu og Enlil hafi ákveðið að eyðileggja borgina Shuruppak. En EA, guð miskunnsemdanna, ákvað að bjarga a. m. k. einum manni. Hún birtist því Utna Pishtim í draumi og lagði fyrir hann að eyðileggja kofa sinn og byggja stórt skip. Fyrirmælin um byggingu skipsins minna mjög á ákvæðin um byggingu arkarinnar, sem Nói bjargaðist í, og var þó sú saga skráð þúsund árum síðar. Þegar Utna Pishtim hafði byggt skip sitt, tók hann um borð fjölskyldu sína, kvik- fénað og þjónustulið. Segir hann svo sjálfur frá í ljóði, sem frægt er orðið. Er það sett fram hér 1 þýðing af þýðingu; má því vel vera, að orðalag frummálsins hafi brenglazt í meðferðinni, en hugsunin heldur sér vafalaust:
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.