Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.03.1969, Qupperneq 102

Andvari - 01.03.1969, Qupperneq 102
100 JAKOB BENEDIKTSSON ANDVAEt tilraun til að skipa safni sínu í orðabókarform. Og það sem lakara var: frá því var þannig gengið, á örsmáum miðum, gríðarlega illa skrifuðum, að næsta erfitt var fyrir aðra menn að hafa þess nokkur not. Sem betur fór skrifaði sá mikli birðu- og nytjamaður, Páll Pálsson stúdent, allt safnið upp í stafrófsröð, og hefur sú uppskrift verið heimild þeirra sem síðar hafa notað safnið.5 En enginn hefur lagt út í að bera uppskrift Páls saman við miða Schevings; þar eru þó augljósar villur, sem ekki er að vita hvorum eru að kenna, Scheving eða Páli. Með þessum annmörkum, sem nú hefur verið drepið á, er þetta safn þó stórmerkileg heimild um íslenzkt mál á síðari helmingi 18. aldar og fyrri helmingi hinnar 19. Þar er mikið tekið úr prentuðum bókum allt fram undir andlát Schevings 1861, nokkuð úr handritum og allmikið úr mæltu máli. Þar er eins og í Lbs. 220, 8vo mjög oft getið um heimkynni slíkra orða og með samskonar orðalagi eins og í eldra safn- inu. í þessu safni er geysimikill orðaforði, sem þá var ekki til á neinni orðabók um íslenzka tungu, en það átti sín lengi að bíða að sá orðaforði kæmist á prent. Þó varð svo að lokum, því að í orðabók Sigfúsar Blöndals var tekinn upp allur obbinn af orðaforða Schevings, og má heita að meginið af orðaforða Blöndals- bókar úr eldri ritum íslenzkum sé runnin frá orðabók Björns Halldórssonar og safni Schevings. Hinsvegar notaði Blöndal ekki Lbs. 220, 8vo, sem var skaði, því að mjög lítið af þeim orðaforða sem þar er geymdur var tekinn upp í hið meira safn Schevings, en þar er reyndar enn ein röksemd fyrir því að Scheving hafi sjálfur verið höfundur að Lbs. 220, 8vo. Hallgrímur Scheving var kennari við latínuskólann á Bessastöðum og í Reykjavík í rösk 40 ár og hafði vitanlega ærið fyrir stafni í því embætti. Orða- bókarstarf sitt vann hann í hjáverkum og hlaut aldrei neitt endurgjald fyrir. Hann hefur sýnilega haft meiri náttúru til söfnunar en til skipulegra vinnu- bragða, og óvíst hvort hann hefur nokkurn tíma gert sér vonir um að semja orða- bók upp úr söfnum sínum; a. m. k. er ekki að sjá nein merki þess í handritum hans, nema ef kalla mætti Lbs. 220, 8vo tilraun í þá átt. En það er í rauninni ekki orðabók heldur viðbótarsafn við orðabók Björns Halldórssonar, eins og áður var sagt. En elja Hallgríms við orðasöfnun var söm fyrir því; og þótt síðar yrði, kom hún loks að notum í orðabók Sigfúsar Blöndals. Eins og ráða má af bréfsorðum Sveinbjarnar Egilssonar, sem tilfærð voru hér á undan, hefur honum snemma orðið Ijóst að vinnubrögð Hallgríms Schevings voru slík að litlar líkur voru til að honum tækist að koma verkinu frá sér. En sem betur fór voru vinnubrögð Sveinbjarnar og afköst með öðrum hætti. Meðan Sveinbjörn var við nám í Kaupmannahöfn 1814—19 byrjaði hann að skrifa upp 5) Uppskriftin er í Lbs. 383-85, 4to.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.