Andvari - 01.03.1969, Síða 143

ANDVARI
ERINDI
141
ugi vaxandi þörf fyrir hvers konar þjónustu í heilbrigÖis-, velferÖar- og mennta-
málum." Það, sem þeir segja, er auðvitað þetta: „Vér skulum engu skeyta um
framtíðina." Hvað um það, vér sem í stjórn erum, getum ekki farið svo að. Og
það getur raunar enginn gert, hver sem staða hans kann að vera.
Vér verðum allir sem einn að horfast í augu við þann vanda að halda borgum
vorum hreinum og lífvænlegum, þótt það verði æ kostnaðarsamara. Vér verðurn
að vera þess búnir að veita börnum vorum sífellt betri menntun, þótt kosta verði
stöðugt meira til hennar. Af hverjum 960 íbúum Manitobafylkis, eru nú 260 við
einhvers konar nám, og athuganir sýna, að þeim fer fjölgandi, er leggja stund á
langt framhaldsnám. Vér verðum að færa oss í nyt nýja tækni í læknavísindum
og húsagerð, láta hina öldnu, fátæku og fötluðu njóta góðs af framleiðslu og
þjónustu vaxandi iðnaðar og horfa ekki í sífellt aukinn kostnað. Vér eigum ein-
faldlega ekki annars úrkosti. Vér getum ekki horfið aftur til þess tíma, þegar
hver maður gat verið sjálfum sér nægur, eins og eyja út af fyrir sig. Enginn fær
staðizt einn á vorum dögum og enginn frarnar skorazt undan þeim skyldum, sem
hann á að gegna við samborgara sína í þessum margslungna heimi.
Undanfarin tvö ár hefur verið á döfinni í Winnipeg víðtæk athugun á hvers
konar félagslegri þjónustu (Social Service Audit). Athugun þessi, sem er að
nokkru leyti á vegum Manitobastjórnar, er tilraun til að meta notagildi þeirrar
þjónustu, er ýmsar stofnanir og stjórnardeildir veita öllum þegnum fylkisins.
Fróðlegasta og jafnframt raunverulegasta niðurstaða þessarar athugunar allrar er
sú, að vér njótum allir félagslegrar þjónustu. Vér njótum hennar í fræðslukerf-
inu, skemmtunum, á sjúkrahúsum, sem læknishjálpar, fjárhagsaðstoðar eða ráða
sérfróðra manna. Vér njótum auðvitað ekki allir sömu þjónustu, en allir ein-
hverrar. Þetta er eitt gleggsta einkenni hins nýja heims, að vér eru allir að meira
eða minna leyti háðir hver öðrum í að kalla hverjum einasta þætti tilveru vorrar.
Þessi umskipti varða oss því alla. Vér getum ekki leyft oss þann munað að ætla
að skerast úr leik.
Þótt enn séu margir, sem fást ekki til að viðurkenna nauðsyn þess að laga sig
að nýjum heimi, eru einnig margir fúsir líkt og Leifur Eiríksson til að kanna
þetta nýja land og benda á þá leið, sem vér verðum að fara. Vér höfum slíka
menn við stjórnarstörf, í hug- og raunvísindum og félagsfræðum.
Einn þeirra er ameríski hagfræðingurinn John Kenneth Galbraith. Hann sýn-
ir fram á það í bók sinni Allsnægtaþjóðfélaginu (The Affluent Society), hversu
mjög vér erum orðnir háðir hver öðrum. Hann leggur því til, að vér viðurkenn-
um þetta og vinnum saman að allra heill, eflingu hennar og varðveizlu.
Hann spyr, hvaða vit sé í því, að maður, sem býr í ríkulegu húsi í úthverfi,
þar sem ólag sé á hirðingu úrgangs og félagsleg þjónusta af skornum skammti,