Andvari - 01.01.1978, Qupperneq 33

andvari
HERMANN JÓNASSON
31
ráðherra Alþingi frá aðdragandanum að lausnarbeiðni ráðuneytisins, eins
°g rahið hefur verið hér að framan, og hann hætti því við, að í ríkisstjórn-
mni væri ekki samstaða um nein úrræði í þessum málum, sem að hans
áliti gætu stöðvað hina háskalegu verðbólguþróun. Hún mundi verða óvið-
ráðanleg, ef ekki næðist samkomulag um þær raunhæfu ráðstafanir, sem
lýst hefði verið yfir að gera þyrfti, þegar efnahagsfrumvarp ríkisstjórnar-
innar var lagt fyrir Alþingi vorið næsta á undan.“
Afargt hefur verið rætt um þessa lausnarbeiðni Hermanns og viðskiln-
aö vmstri stjórnarinnar. Þess er að vísu rétt að geta, að sú launaskerðing
sem hún talaði um varð að veruleika hjá næstu stjórn og afkoma ríkissjóðs
var alls ekki slæm í árslok 1958.
Þegar frumvarp hennar var afgreitt sem lög frá Alþingi eftir 3. umræðu
í efri deild 30. janúar 1959, þar sem Framsóknarmenn höfðu styrk til að
fella það, mælti Hermann Jónasson svo:
,,Þar sem ég tel heildarstefnu núverandi stjórnarflokka í efnahagsmál-
um þannig, að svo miklu leyti sem hún er kunn orðin, að ég vil enga
ábyrgð á henni bera, og frumvarp þetta er ekki þannig úr garði gert, að
það tryggi jafnrétti stétta, mun ég ekki greiða atkvæði með því. En þar
eð meginatriði frumvarpsins er þó að gera tilraun til að færa til baka þær
Fækkanir, sem andstæðingar fyrrverandi ríkisstjórnar knúðu fram á síðast-
liðnu sumri, mun ég ekki bregða fæti fyrir frumvarpið og greiði því ekki
atkvæði. Þessi er afstaða okkar Framsóknarmanna hér i háttvirtri deild.“
Hermann Jónasson mun hafa talið þoað fullreynt, þegar hann haðst
lausnar 1958, að þess væri enginn kostur að stjórna eins og hann vildi.
Auðvitað urðu honum |)að mikil vonbrigði, en þó er þess að gæta, að hann
vissi það vel, að mikið brast á, að fyrir hendi væru þær forsendur, sem
liann taldi góðri stjórn nauðsynlegar. Þeim má m. a. kynnast af ræðubroti,
sem hann flutti á þingi í desember 1952, þegar rætt var um verkfall, sem
þá stóð yfir. Þá sagði hann:
,,Eina ráðið til þess að friða þjóðfélagið, tryggja lýðræði og afstýra ein-
rteði, sem mundi koma eftir algera upplausn, er að hinn lýðræðissinnaði
verkalýður verði nægilega sterkur, nægilega heiðarlegur við sjálfan sig og
lýðræðið, nægilega djarfur til að taka á sig fulla ábyrgð. Þetta verður að
gerast með þeim hætti, að verkafólk noti félagssamtök sín líkt og íslenzkir
kaendur til þess að fá í sína umsjá eða stjórn öll þau fyrirtæki og allar
stofnanir, sem beint eða óbeint geta að öðrum kosti haft tækifæri til að
taka ranglega hluta af réttu kaupi hins vinnandi fólks. Ef fulltrúar og um-