Andvari - 01.01.1978, Blaðsíða 79

andvari
UM GUNNARSIIÓLMA JÓNASAR OG 9. HLJÓMKVIÐU SCIIUBERTS
77
örvuðu hann til dáða. Það að tileinka verkið Tónlistarvinafélaginu, eins
°g fyrr greinir, segir sína sögu.
Hverjar mætur Schubert sjálfur hafði á þessari hljómkviðu, kemur
fram m. a. í minningargrein, er Josef von Spaun samdi nokkru eftir lát
Schuberts og Anton Ottenwalt jók síðar og birti í blaði í Linz í marz-
mánuði 1829. En þar er getið um „stóra hljómkviðu, samda í Gastein
1825, er tónskáldið sjálft hafði mikið dálæti á.“ Áratugum síðar í fáeinum
endurminningum um Schubert kvað Josef von Spaun enn fastar að orði, er
hann sagði: „Hann [þ. e. Schubert] samdi í Gastein mestu og fegurstu
hljómkviðu sína.“ En hún var þá orðin allkunn, var flutt í fyrsta sinn,
fyrri hluti hennar, eftir uppskrift Ferdinants bróður Schuberts 15. desem-
ber 1839, en öll var hún flutt 1. desember 1850, hvort tveggja skiptið í
Vín. Fróðlegt er að gefa því gaum, að Gunnarshólmi Jónasar og 9. hljóm-
kviða Schuberts verða fyrst heyrinkunn á sama árinu, 4. árgangui’ Fjölnis,
sem prenta átti 1838, kom ekki út fyrr en 1839. Skáldin voru á líku reki,
þegar þau sömdu þessi verk, Schubert 28 ára, en Jónas ári eldri.
Ævi og örlögum Jónasar Hallgrímssonar og Franz Schuberts svipar um
margt mjög saman, þótt hér verði ekki farið lengra út í þá sálma. Ætlunin
var í þetta sinn að sýna, hversu þessi tvö verk, Gunnarshólmi Jónasar og
9. hljómkviða Schuberts, verða til við líkar aðstæður: Skáldin eru bæði
heilluð af stórbrotinni náttúrufegurð, og í hrifningu sinni, sem verður enn
næmari vegna vellíðanar þeirra og vináttu góðra manna, yrkja þeir hvor
nieð sínum hætti ódauðlegt listaverk, annar í orðum, en hinn í tónum.