Andvari - 01.01.1978, Síða 56

54
THEODORE M. ANDERSSON
ANDVARI
á annat borð, ok var þá bani víss, sem vita mátti. Þormóðr beið uppi á
hpmrunum, því at hann ætlaði, at Þorgeirr myndi upp koma, en er honum
þótti Þorgeirr dveljast svá miklu lengr en ván var at, þá gengr hann ofan
í skriðuhjallana. Hann kallar þá ok spyrr, hví hann komist aldri eða hvárt
hann hefir enn eigi nógar hvannirnar. Þorgeirr svarar þá með óskelfri
rQddu ok óttalausu brjósti: „Ek ætla,“ segir hann, „at ek hafa þá nógar, at
þessi er uppi, er ek held um.“ Þormóðr grunar þá, at honum muni eigi
sjálfrátt um; ferr þá ofan í tóna ok sér vegs ummerki, at Þorgeirr er kom-
inn at ofanfalli. Tekr hann þá til hans ok kippir honum upp, enda var þá
hvQnnin nær Qll upp tognuð.
Þessu næst segir frá því, er hnútum er kastað í grandalausa gesti.
Ktesippus heldur í veizlu biðlanna í höll Odysseifs storkandi ræðu, þar
sem hann kveðst munu gefa skjólstæðingi Telemakkusar gestgjöf. Gjöf
þessi reynist vera nautsfótur (XX, 299—302):
Þá hann hafði sagt þetta, tók hann nautsfót, sem lá í körfunni, og kastaði
af afli. Odysseifur vék höfði sínu lítið eitt til hliðar, glotti við tönn og hló
kaldahlátri í hermdarhug, en nautsfóturinn, sem Ktesippus fleygði, lenti
í veggnum.
Áþekkt atvik kemur fyrir í Hrólfs sögu kraka (Fornaldars. Norðurlanda,
Islendingasagnaútg., I, 64):
Hirðmenn hafa nú sama vanda ok kasta fyrst beinum smám um þvert
gólfit til Böðvars ok Hattar. Böðvarr lætr sem hann sjái eigi þetta. Höttr
er svá hræddr, at hann tekr eigi mat né drukk, ok þykkir honum þá ok
þá sem hann muni vera lostinn. Og nú mælti Höttr til Böðvars: „Bökki
sæll, nú ferr at þér stór hnúta, ok mun þetta ætlat okkr til nauða.“ Böðvarr
bað hann þegja. Hann setr við holan lófann ok tekr svá við hnútunni. Þar
fylgir leggrinn með. Böðvarr sendir aftr hnútuna ok setr á þann, sem
kastaði, ok rétt framan í hann með svá harðri svipan, at hann fekk bana.
Sló þá miklum ótta yfir hirðmennina.
Hetju- og riddarabókmenntir koma í einn stað niður, þar sem segir frá
skilnaði og kveðjum eiginmanns og eiginkonu eða elskenda, rétt í þann
mund, sem hinn feigi kappi heldur af stað í hinzta bardagann. Frægt
dæmi úr Hómerskviðum er skilnaður Hektors og Andrómökku við Skehlið
(Ilíonskv. VI, 389—496), og lýkur því á þessa leið (482—96):
Að því mæltu lét hann son sinn í fang sinnar kæru konu, en hún tók
hann í sinn ilmandi faðm og hló með tárin í augunum. En er maður hennar
tók eftir því, viknaði hann, klappaði henni með hendinni, tók til orða og
mælti: „Góða kona, gerðu það fyrir mig, vertu ekki of hrygg í huga, því
engi mun mig til Hadesar senda fyrir forlög fram; en það hygg ég, að
engi maður, þegar hann eitt sinn er fæddur, megi forðast skapadægur sitt,
hvort sem hann er huglaus eða hraustmenni. En far þú nú til herbergis