Andvari - 01.01.1978, Page 83

ANDVABI bessastaðaprentsmiðja og blaðaútgáfa skúla thoroddsens
81
höfð í viðbyggingu, er Skúli hafði látið
smíða við hús sitt. Var verzlunin á efri
hæðinni, en á neðri hæðinni var prent-
smiðja. Þetta var ein stærsta verzlunin
á ísafirði urn aldamótin.
Meðan Skúli bjó á ísafirði, lenti hann
í miklu sakamáli. Hafa deilurnar, sem
af því spunnust, verið lcallaðar Skúla-
málin. Deildu menn ekki aðeins um
þessi mál á íslandi, heldur vöktu þau
jafnvel athygli í Danmörku. Málið hófst
seint í desember 1891 með því, að lát-
inn maður fannst á veginum milli Ön-
undarfjarðar og Súgandafjarðar. Var
það Salómon Jónsson, en hann og félagi
hans, Sigurður Jóhannsson, er var kall-
aður skurður, höfðu verið samferða á
heiðinni. Beindist strax grunur að Sig-
urði, að hann væri valdur að dauða
félaga síns. Sýslumaður, sem var Skúli
Thoroddsen, hóf strax rannsókn máls-
ins, en hinn grunaði fékkst ekki til að
játa. Setti sýslumaður fangann tvisvar
á vatn og brauð, en án árangurs. Eftir-
rit af prófunum komu í hendur amt-
manni í Suður- og Vesturamtinu, en
því embætti gegndi Kristján Jónsson,
meðdómari í landsyfirrétti, eftir fráfall
amtmanns haustið 1891. Prófseftirritið
komst í hendur landshöfðingja, og fær
hann samþykki Nellemanns íslandsráð-
gjafa fyrir því, að mál Skúla verði
rannsakað vegna meintra ólöglegra
þvingana íil að reyna að fá játningu
fangans. Var síðan Lárus Bjarnason
málafærslumaður sendur til Isafjarðar í
júní 1892 til þess að rannsaka málið.
Olli mál þetta mikilli æsingu á lsafirði.
Leiddi það til rannsóknar á allri emb-
ættisfærslu Skúla, og var honum 15.
ágúst 1892 vikið frá embætti um stund-
arsakir. Dómur féll í héraði 10. júní
1893. Var Skúli dæmdur frá embætti,
og skyldi hann greiða allan málskostnað.
Fór málið síðan fyrir landsyfirrétt, og
var Skúli dæmdur þar í 600 króna sekt.
Málinu var síðan vísað til hæstaréttar,
er sat í Kaupmannahöfn, og var Skúli
sýknaður þar 15. febrúar 1895, en hann
átti að greiða % málskostnaðar. Skúli
hafði þannig unnið sigur í málinu. Hefði
hann því með réttu átt að vera settur
aftur í embætti. í þess stað var honum
boðin Rangárvallasýsla, en er hann þáði
hana ekki, var hann leystur frá embætti
með eftirlaunum 31. maí 1895. Þá um
sumarið 1895 veitti alþingi Skúla 5000
króna skaðabætur fyrir það tjón, er
hann hafði beðið við málareksturinn.
2. Prentfélag Isfirðinga.
Skúli hafði haft mikinn áhuga á að
gefa út blað, allt frá því að hann var
við nám úti í Kaupmananhöfn. Á ísa-
firði hafði í nokkur ár verið áhugi á
útgáfu blaðs. Voru komnar prentsmiðj-
ur 1 þrjá fjórðunga landsins, og ísfirð-
ingum þótti því tími til kominn, að þeir
fengju prentsmiðju. Sigurður Stefáns-
son prestur í Vigur hafði einnig áhuga
á blaðaútgáfu. Hafði hann meðal ann-
ars hvatt ísfirðinga til að hefja blaða-
útgáfu árið 1882 og hafið fjársöfnun í
þeim tilgangi, en það mistókst.
Skúli leitaði fyrir sér um stofnun
hlutafélags til kaupa á tækjabúnaði.
Urðu ýmsir til að ljá honum lið, en aðr-
ir voru þessu mótfallnir. Telur Skúli
kaupmenn þar sérstaklega, og kemur
það m. a. fram í bréfi hans til Jóns
Jenssonar 2. des. 1884, þar sem segir:
„Prentsmiðju verður hjer nú varla Iangt
að bíða; kaupmenn standa mest á móti,