Andvari - 01.01.1978, Page 85

andvari
BESSASTAÐAPRENTSAIIÐJA OG BLAÐAÚTGÁFA SKÚLA THORODDSENS
83
áhugamál, t. d. jafnrétti kaiia og
kvenna. Atvinnu- og samgöngumál lét
blaðið sig miklu skipta. Um stefnu Þjóð-
viljans segir m. a. í 1. tölublaði 1. ár
gangs 1886: „Blað vort mun því yfir
höfuð að tala verða framfarablað, og
það í þeim skilningi, að vjer viljum
framfarirnar og framkvæmdirnar sem
fyrst.“ Og blaðið hélt fram sínum mál-
stað hiklaust og varð brátt róttækasta
blað landsins.
Árið 1889 var boðað til aðalfundar
prentfélagsins, 16. septemher. Þegar
halda átti fundinn, komast þeir Skúli
og Sigurður Stefánsson að því, að and-
stæðingar þeirra í félaginu, vinir lands-
höfðingja og fulltrúar kaupmannavalds-
ins á ísafirði, höfðu keypt hlutabréf á
laun og náð meirihluta. Frestuðu þeir þá
fundinum til næsta dags, 17. september,
og tilnefndi Sigurður Stefánsson Skúla
og Gunnar Halldórsson í Skálavík sem
meðstjórnendur sína, en þeir Þorvald-
ur Jónsson og Sigfús H. Bjarnason höfðu
sagt sig úr stjórninni. Var prentsmiðjan
síðan leigð Jakobi Rósinkarssyni í Ögri
í tvö ár frá 16. september, og var það til-
kynnt á fundinum hinn 17. Andstæð-
lngar Skúla og Sigurðar fengu meiri-
hluta á fundinum og tóku við stjórn
prentfélagsins.
Átökunum um prentsmiðjuna og út-
gáfu Þjóðviljans var hvergi nærri lokið,
en hér verður aðeins stiklað á nokkr-
um helztu atriðum. í febrúar 1891
kröfðust fjórir hluthafar í prentfélag-
inu þess, að félagið yrði tekið til þrota-
búsmeðferðar og eigur þess seldar, þar
sem þeim hefði ekki tekizt að fá end-
urgreidd lán, sem þeir höfðu veitt félag-
inu.
Fjórmenningarnir séra Sigurður Stef-
ánsson, Gunnar Halldórsson, Jakob
Rósinkarsson og Jón Einarsson á Garðs-
stöðum voru meðal þeirra, sem höfðu
í upphafi lagt prentfélaginu til fé, þar
sem hlutafé nægði ekki til þess að hefja
útgáfu blaðsins. „En þegar svo var
komið, að stjórn félagsins var komin í
hendur þeirra manna, er um ekkert
hugsa meir en að eyðileggja blað vort,
þá þarf engan að furða, þó að styrktar-
mönnum blaðsins eigi þætti ástæða til
að eiga lengi fé sitt í höndum slíkra
manna,“ segir í 23.-24. tbl. 5. árg. Þjóð-
viljans í apríl 1891. Þeir styrktarmenn,
sem þarna er vikið að í Þjóðviljanum,
eru fjórmenningarnir, en þeir gera sínar
kröfur til þess að forða prentsmiðj-
unni frá því að lenda í höndum hinnar
nýju stjórnar prentfélagsins.
Skúli var skiptaráðandi, og úrskurð-
aði hann 24. marz 1891, að eignir
félagsins skyldu teknar til skiptameð-
ferðar. Skiptaréttur var haldinn 3. apríl
1891, og var þar ákveðið, að skiptaráð-
andi ráðstafaði eignum félagsins. Þann
12. september 1891 gerði skiptaráð-
andinn, Skúli Thoroddsen, leigusamning
um prentsmiðjuna við Gunnar Halldórs-
son í Skálavík gegn 100 króna gjaldi
á ári.
Skiptaúrskurðum frá 24. marz og 3.
apríl 1891 hafði verið áfrýjað til lands-
yfirréttar, og 21. marz 1892 var dómur
kveðinn upp. Var þar úrskurðað, að
skiptaúrskurðurinn frá 3. apríl 1891
félli úr gildi. Var skiptaráðanda gert að
skila eigum prentfélagsins, og þar á
meðal prentsmiðjunni, í hendur stjórnar
þess. Gunnar Halldórsson tjáði sig fús-
an til að afhenda prentsmiðjuna gegn
endurgreiðslu á leigugjaldinu, en stjórn
prentfélagsins tregðaðist við að taka á
móti henni. Því máli lauk þannig, að
Jóhannes Vigfússon prentari flutti
prentsmiðjuna og skildi hana eftir hjá
Ólafi Magnússyni bókhaldara og lét