Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.1980, Side 35

Andvari - 01.01.1980, Side 35
andvari SNORRI STllRLUSON OG NORÐMENN 33 sogelser vil henvende sin Opmærksomhed - horer det ogsaa at undersoge, om Snorres private Karakter og Livsforelse har havt Indflydelse paa hans Skrifter." Enda þótt Storm efaðist um margt í frásögn Snorra, gerði hann ráð fyrir, að hún hefði allmikið sögulegt gildi engu að síður. Þessi skilningur var ráðandi með- al sagnfræðinga fram á þessa öld eða allt til þess að Svíinn Lauritz Weibull og Norðmaðurinn Halvdan Koht hófu hina skörpu heimildarrýni sína. I frægum fyrirlestri frá 1913 (sem prentaður er í Historisk tidsskrift 1914 og nefndur er Sagaenes opfatning av vár gamle historie) og í öðrum greinum sínum, sem birtust seinna, mótar Koht nýjar starfsreglur sögulegra rann- sókna. Það hefur smám saman orðið mönnum ljóst, að því er hann segir, að í sögunum eru missagnir og skekkjur. Nú verði hins vegar að kanna, hvort sögurnar beri ekki merki þeirrar tíðar, þegar þær voru ritaðar. Hann vill beina athyglinni að heildarsýn þeirri, sem í sögunum birtist, svo og hneigð sagnanna. Koht fullyrðir - og styðst þar við eldri sagnfræðinga - að í ritum Snorra Sturlusonar megi greina þá grundvallarskoðun, að baráttan milli konungsvaldsins og höfðingjavaldsins sé aflgjafinn í fornri sögu Noregs. Snorra skjátlist hins veg- ar, að því er Koht segir. Ef kannaðar séu einstakar frásagnir Heimskringlu um tengsl konungs og höfðingja, sé ekki unnt að finna skilningi Snorra neina stoð. Þær séu mótaðar af atburðum samtíðar hans, og barátta Sverris konungs við lenda menn sé það, sem villi Snorra sýn, þegar hann fjallar um sögu fyrri kon- unga. Snorri hafi flutt þjóðfélagsandstæður samtíðar sinnar til fyrri aldar, þar sem það gat átt við, að því er Koht telur. Kenning Kohts um að, baráttan milli konungsvaldsins og höfðingjanna sé rauði þráðurinn í Heimskringlu, hefur verið harðlega gagnrýnd. Hins vegar er meginkenning hans talin rétt, kenningin, sem Gustav Storm ýjaði að í skrifum sínum, að frásögn sagnaritarans um fyrri tíð taki svip af samtíð hans sjálfs. ís- lenskir fræðimenn hafa sýnt fram á, að þessu sé svo einnig farið um íslendinga sögur. Edvard Bull tók við af Koht og hélt áfram starfi hans og gekk enn lengra. I inngangi að öðru bindi verksins Det norske folks liv og historie (1931) telur hann, að bókmenntir íslendinga á 13. öld, sem náðu hámarki með verkum Snorra Sturlusonar, séu „en kostelig kilde til forstáelsen av det 13. árhundres ándelige liv og kultur“. Fyrri sagnfræðingum hafi missést, að því er Bull telur, þegar þeir héldu því fram, að þeir gætu notað bókmenntir frá 13. öld sem grund- völl að samfelldri stjórnmálasögu Noregs allt frá 9. öld. í frásögnum Snorra sé að vísu að finna atriði, sem styðjist við raunverulega atburði, að hann telur, en ..vi má [.. .] oppgi enhver illusjon om at Snorres mektige h-istoriske epos har noen dypere likhet med det som faktisk skjedde i tiden mellem slaget i Hafrs- fjord og slaget pá Re,“ árið 1177. Sagnfræðingar nú eru flestir þessarar skoðunar. Við verðum að sætta okkur við, að Snorri gefur ekki rétta mynd af lífi og starfi norskra konunga. Voldug
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.