Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1980, Blaðsíða 35

Andvari - 01.01.1980, Blaðsíða 35
andvari SNORRI STllRLUSON OG NORÐMENN 33 sogelser vil henvende sin Opmærksomhed - horer det ogsaa at undersoge, om Snorres private Karakter og Livsforelse har havt Indflydelse paa hans Skrifter." Enda þótt Storm efaðist um margt í frásögn Snorra, gerði hann ráð fyrir, að hún hefði allmikið sögulegt gildi engu að síður. Þessi skilningur var ráðandi með- al sagnfræðinga fram á þessa öld eða allt til þess að Svíinn Lauritz Weibull og Norðmaðurinn Halvdan Koht hófu hina skörpu heimildarrýni sína. I frægum fyrirlestri frá 1913 (sem prentaður er í Historisk tidsskrift 1914 og nefndur er Sagaenes opfatning av vár gamle historie) og í öðrum greinum sínum, sem birtust seinna, mótar Koht nýjar starfsreglur sögulegra rann- sókna. Það hefur smám saman orðið mönnum ljóst, að því er hann segir, að í sögunum eru missagnir og skekkjur. Nú verði hins vegar að kanna, hvort sögurnar beri ekki merki þeirrar tíðar, þegar þær voru ritaðar. Hann vill beina athyglinni að heildarsýn þeirri, sem í sögunum birtist, svo og hneigð sagnanna. Koht fullyrðir - og styðst þar við eldri sagnfræðinga - að í ritum Snorra Sturlusonar megi greina þá grundvallarskoðun, að baráttan milli konungsvaldsins og höfðingjavaldsins sé aflgjafinn í fornri sögu Noregs. Snorra skjátlist hins veg- ar, að því er Koht segir. Ef kannaðar séu einstakar frásagnir Heimskringlu um tengsl konungs og höfðingja, sé ekki unnt að finna skilningi Snorra neina stoð. Þær séu mótaðar af atburðum samtíðar hans, og barátta Sverris konungs við lenda menn sé það, sem villi Snorra sýn, þegar hann fjallar um sögu fyrri kon- unga. Snorri hafi flutt þjóðfélagsandstæður samtíðar sinnar til fyrri aldar, þar sem það gat átt við, að því er Koht telur. Kenning Kohts um að, baráttan milli konungsvaldsins og höfðingjanna sé rauði þráðurinn í Heimskringlu, hefur verið harðlega gagnrýnd. Hins vegar er meginkenning hans talin rétt, kenningin, sem Gustav Storm ýjaði að í skrifum sínum, að frásögn sagnaritarans um fyrri tíð taki svip af samtíð hans sjálfs. ís- lenskir fræðimenn hafa sýnt fram á, að þessu sé svo einnig farið um íslendinga sögur. Edvard Bull tók við af Koht og hélt áfram starfi hans og gekk enn lengra. I inngangi að öðru bindi verksins Det norske folks liv og historie (1931) telur hann, að bókmenntir íslendinga á 13. öld, sem náðu hámarki með verkum Snorra Sturlusonar, séu „en kostelig kilde til forstáelsen av det 13. árhundres ándelige liv og kultur“. Fyrri sagnfræðingum hafi missést, að því er Bull telur, þegar þeir héldu því fram, að þeir gætu notað bókmenntir frá 13. öld sem grund- völl að samfelldri stjórnmálasögu Noregs allt frá 9. öld. í frásögnum Snorra sé að vísu að finna atriði, sem styðjist við raunverulega atburði, að hann telur, en ..vi má [.. .] oppgi enhver illusjon om at Snorres mektige h-istoriske epos har noen dypere likhet med det som faktisk skjedde i tiden mellem slaget i Hafrs- fjord og slaget pá Re,“ árið 1177. Sagnfræðingar nú eru flestir þessarar skoðunar. Við verðum að sætta okkur við, að Snorri gefur ekki rétta mynd af lífi og starfi norskra konunga. Voldug
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.