Andvari - 01.01.1985, Blaðsíða 43

ANDVARI
SIGURÐUR PÓRARINSSON
41
háttað í öðrum löndum. Á einu sviði náttúruverndunar hefur
komizt á alþjóðleg samvinna, það er fuglaverndunin, enda sér-
stök ástæða til alþjóðlegs samstarfs, þegar um fugla er að ræða,
vegna þess hve margir þeirra eru farfuglar. Víða er og löggjöfín
um fuglavernd aðskilin frá hinni almennu náttúruverndarlög-
gjöf-
Ég nefndi, að flest menningarlönd hefBu almenna náttúru-
verndarlöggjöf, en þó er a. m. k. eitt land undanskilið, vort land
ísland. Skal nú vikið að ástandinu í þessum málum hér á landi.
í íslenzku veiðilöggjöfínni frá 1849, sem enn er í gildi að
nokkru leyti, þótt aldargömul sé, eru ákvæði um friðun æðarfugls
og heimild til friðunar annarra eggvera og er hvort tveggja gert
með tilliti til hlunninda. 1913 fengum við allvíðtæka fuglafriðun-
arlöggjöf og árið eftir löggjöf um friðun héra! Lög um friðun
skíðishvala í landhelgi 1928 og lög um friðun hreindýra 1941.
Samkvæmt lögum frá 1928 eru Þingvellir friðlýstir frá ársbyrjun
1930. Hér er þó ekki um að ræða náttúrufriðun í venjulegum
skilningi og þyrfti um að bæta. Eina raunverulega náttúrufriðaða
svæðið hérlendis er Eldey, sem friðuð var 1940.
Hér með munu upptalin flest þau lög, er beinlínis miða að
verndun íslenzkrar náttúru, en auk þess eru ýmis ákvæði í hlunn-
indalöggjöfinni, sem óbeinlínis miða að því sama, og sama er að
segja um skógræktar- og sandgræðslulöggjöfina. Einhverjir
munu e. t. v. segja, að þetta sé nægileg löggjöf. Ég segi: hún er
allsendis ónóg eins og nú er komið málum.M
Loks rakti Sigurður ýmis dæmi til sönnunar því að brýna þörf bæri
tii að setja þá þegar lög um þetta efni: framræsla mýranna hefði verið
svo ör, að til þess gæti komið að „friða yrði einhverja óframræsta mýri
í sumum héruðum, svo seinni tímar geti vitað, hvernig gróðurfari og
öðru ásigkomulagi mýranna var háttað fyrir framræsingarnar“.
Grænavatni í Krísuvík hefði verið spillt með smekklausum fram-
kvæmdum, Rauðhólum við Reykjavík mokað skipulagslaust í burtu,
rótað þannig í Grábrók í Norðurárdal og Helgafelli í Vestmannaeyjum
að til náttúruspjalla horfði, steingervingum á Brjánslæk og dropastein-
um í Surtshelli og víðar spillt, og loks að hið einstæða náttúrufyrirbæri
Mývatn væri í hættu ef notað yrði til vatnsmiðlunar á óskynsamlegan
hátt. Mörg önnur dæmi rakti hann, en síðan segir:
Við lifum á tímum, sem meta Ilest til silfurs og seðla og kalla
það raunsæi, en nefna e. t. v. trú á þau verðmæti, sem ég hef hér