Andvari - 01.01.1902, Síða 63

57
forræði vort. Oss leið verst., þegar útlend stjórn rjeði
lögum og lofum í landinu. Vjer höfum liins vegar rjetl
viS aptur, síðan vjer fengum hlutdeild í stjórn mála
vorra. Og þetta er ekki einsdæmi fyrir Islánd. Saga
annara landa, er líkt hafa verið stödd, sanna hið saina.
Noregur mókti mörg huudrúð ár, meðan honum var
stjórnað frá Eaupmannahöfn, en spratt upp eins og
fjöður, eptir að stjórnin færðist til Kristjaníu. Heima-
stjórnarkrafan er þvi sjálfsagðasta krafan. Það er
fyrsta krafan til hvaða stjórnarfyrirkomulags sem er,
enda er hún svo viðurkennd út um allan heim, að ]>aö
er ekki hægt að benda á eitt einasta land, er frjálst
vill heita, annað en ísland, er ekki liaíi sína stjórn Iijá
sjer. Og ]>ó ríður Islandi, ]>essu landi, sem er vanhirt
milli fjalls og fjöru, þessu vanrækta landi, sem, „sveltur
með krásadiskinn í kjöltunni", allra landa inest á, að
fá kunnuga og framtakssama stjórn.
Þing og þjóð Jtefur og gtöggt fundið þetta.
Heimastjórnarkrafan hefur verið hjartaslag íslenzks ]>jóð-
ernis fram undir hálfa öld, eptir að vjer fengum stjórn-
arskrána, ekki síður en á undan. Jón Sigurðsson harð-
ist fyrir henni allt sitt langa h'f. Hún var hans pólitiska
andlátsorð. llún ein hefur kveðið við í þinginu frá
1851 lil 1897, í hvert skipti sem stjórnarmálinu hefur
verið hreyft. Stjórnfti-málið lá niðri á fyrstu 3 þingun-
um eptir .1874, en kom aptur á dagskrá þingsins 1881.
Það hefur allt af vei'ið ]>ar síðah og öll þessi ár, allt
fram að 1897, heíur heimastjórnarkrafan setið í fyrir-
riimi fyrir öllum öðrum kröfum. Til þess tíma var
enginn ágreiningur um horfið. Þjóð og ]>ing var ásátt
um það. Deilan um ]>að stóð eingöngu við hina útlendu
stjórn. Þjóðin og ]>ingið var að eins nokkurn línla á
skiptum skoðunum um það, hvernig löguð heimastjórnin
ælli að vera.