Menntamál - 01.12.1963, Blaðsíða 29

MENNTAMÁL
115
ýmsa reynslu manna, sem bendir til þess, að skilin, sem
jafnan eru gerð á liðinni tíð og ókominni, hafi aðeins tak-
markað gildi.
Einna forvitnilegast væri þó ef til vill að krefja höfund
sagna um væntanlegar stökkbreytingar manna og líkurnar
á því, að slíkar stökkbreytingar gerist, að af þróist æðra
mannkyn — homo futurus — sá sem hann kallar ekki ofur-
menni, heldur ofur-einstein. Höfundur gerir jafnan ráð
fyrir náttúrlegu úrvali samhliða stökkbreytingunum. En
eru einhverjar líkur á því, að náítúrlegt úrval gerist meðal
nútíma- eða framtíðarmanna? Munu menn verða svo af-
skiptalausir um slík efni, að hið náttúrlega úrval fái að
ganga fram óáreitt?
Raunar gerir höfundur ráð fyrir því, að maður framtíð-
arinnar muni stjórna stökkbreytingunum. En hverjir eru
í grundvallar atriði — í frumtaki — kostir mínir á ]rví að
skapa mann.mér betri? Og hverjir eru kostir mínir á því
að sjá fyrir, hverja framvindu sá heimur muni taka, er
fyrir ræðnr maður mér fremri? Og geri ég þá ráð fyrir, að
erfðafræðingarnir hafi leyst allar gátur fræðigreinar sinnar
og ráðið hafi verið fram úr sérhverjum tæknilegum vanda,
er til þyrfti, ef efna skyidi til þeirra stórkostlegu ólympíu-
leika er framtíðin kann að geyma af tagi róttækra, skipu-
lagðra, mannbætandi stökkbreytinga.
Nú má vera, svo sem höfundur gerir ráð fyrir, að fram-
farir eigi sín takmörk og úr hraða þeirra dragi og þær
stöðvist raunar alveg, áður en langt líður, unz nýtt fram-
faraskeið hefst löngu síðar. Hins vegar mun vera fjarska
erfitt, ef umhverfisbreytingar mannsins verða framvegis
jafnörar eða örari en verið hefur undanfarið, að fylgja þeim
eftir með líffrceðilegri aðlögun mannsins. Slík aðlögun tek-
ur óratíma, og ekki eru miklar horfur á, að auðvelt yrði að
flýta mjög fyrir henni, þótt einstaka sérvitringur vildi svo,
eða jafnvel heilir stjórnmálaflokkar gerðu hana að stefnu-
skrármáli. Slík stefnuskrármál myndu ganga nær öllu einka-