Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1928, Page 30

128
Rúm og tími.
IÐUNN
eru að líkindum efniviður í nýjar veraldir. Er nú flest,
er hér að lýtur, ágiskanir einar, sem kunna að þoka
fyrir öðrum ágiskunum, er síðar koma og líklegri þykja.
Mistur í nánd við oss. Alkunnugt er, að sól er
björtust í hálofti, en rauðleitari við sjávarflöt. Kemur
þetta til af því, að skemst er út úr lofthafi jarðar í
geislastefnu frá miðdepli hennar, en leiðin verður því
lengri gegn um gufuhvolfið, sem stefnan frá yfirborði
jarðar og út í geiminn, hallast meir og nálgast sjávarflöt.
Auk þess er mistur mest og loftið þéttast við jörðu niðri.
Þetta veldur roða og Ijósbroti sólargeislans — að sama
skapi meir sem sól er lægra á lofti og geisli hennar fer
lengri veg um loft og mistur. Samkvæmt þessu má því
af lit ljóssins frá stjörnunum verða nokkurs vísari um
gagnsæi rúmsins og rannsaka menn nú þau efni víða
um lönd.
Edward King, prófessor við Harward háskóla í Ame-
ríku, hefir nú birt ályktanir dregnar af rannsóknum þeim,
er að þessu lúta. Ályktar hann að í nánd við sól vora,
og á að giska 100 ljósár út í rúmið, sé móða nokkur
en afargisin sem vænta má — ef til vill ein ósýnileg
rykögn á hverjum teningsmyríametra. Ályktun sína
dregur hann af því, að stjörnurnar roðna yfirleitt þuí
meir sem þær sveima utar í rúminu — alt út að þess-
um mörkum, en síðan ekki meir, þó fjarlægð vaxi, eins
og rúmið sé þar fyrir utan fyllilega gagnsætt og tært.
Hliðstætt dæmi bendir hann á í nánd við Sjöstirnið.
Það er stór hópur stjarna, en gisin móða eða eimþoka
fyllir rúmið á milli stjarnanna og umhverfis hópinn allan.
Móða þessi ber eigi birtu af sjálfri sér, heldur af endur-
skini Ijóss frá sólum Sjöstirnisins. King ályktar því, að