Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1928, Side 50

148
Alþýðan og bækurnar.
IÐUNN
skáldið þarf að sjá befur en allir aðrir. Hann þarf að
sjá í algleymisfögnuði hrifningarinnar, svo alt annað
gleymist, allir kraftar hans beinist að því einu, sem hann
er að lýsa.
Það er sagt, að miklir aflraunamenn kunni að ein-
beita öllu vöðvaafli líkamans að einu átaki. Að vera
skáld er eflaust að miklu Ieyti fólgið í samskonar ein-
beitingu sálarkraftanna, er hrifningin ein veitir. Það,
sem kallað er »innblástur« eða »inspiration«, er eflaust
slík einbeiting. — Og öll mikil skáld eiga mikið af
»innblæstri« andans.
Við höfum eignast nýjan skáldaskóla í Reykjavík.
Halldór Kiljan Laxness er hinn stóri spámaður hans.
En litlu spámennirnir eru legió og sumir dreifðir út um
land. Kiljan Laxness er sem samnefnari allra einkenna
þessa nýja »skóla«, og vil ég til hægðarauka kenna
stefnuna við hann, þó aðrir hefji hana fyr.
Kiljanskan er árangur þeirra verkskifta- og einhæfnis-
kenninga, er vélhyggjan hefir gert »móðins«. Forboða
stefnunnar verður vart hjá Guðm. Guðmundssyni, en
hástiginu nær Kiljan. Kiljönsku skáldin byrja að \>rkja
og birta ritverh sín á prenti milli fermingar og tvítugs,
oft og tíðum. Þau hafa þegar þá trú á sjálfum sér, að
þau séu stórskáld og megi þess vegna ekkert annað
gera en að semja skáldrit. Þau fá styrk úr tveim átium.
Ritdómararnir hæla þeim af »vatnsgrautargóðsemi« sinni
og þingið veitir þeim styrk. En þetta hrekkur þeim ekki.
Viðurkenningin er ekki nógu almenn. Styrkurinn er of
lágur. Þess vegna er í kvæðum þeirra þetta karlmensku-
lausa kjökurhljóð. Guðm. Guðmundsson byrjar: »Hví
ég græt« o. s. frv. Það viðlag hafa þau Síðan öll.
Sorgin verður sterk hjá þeim skáldum, sem hafa lifað