Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Qupperneq 97

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
95
BÍÓIÐ HEFUR VERIÐ HRAFNISTU MIKILL
STYRKUR
RÆTT VIÐ GRÉTAR HJARTARSON
Grétar Hjartarson var búinn
aö vera 25 ár til sjós þegar
hann tók við stjórn Laug-
arásbíós 1975. Hann er fæddur í
miðri kreppu, útskrifaðist úr Hér-
aðsskólanum á Laugarvatni 1951 og
lauk farmannaprófi frá Stýrimanna-
skólanum 1958. Hann fór fyrst til
sjós þrettán ára og var á bátum og
togurum en lengst af á fraktskipum.
Haustið 1951 réðst hann til Eim-
skipafélags íslands og var ungþjónn
á Gullfossi í rúmt ár, en frá 1954
háseti á gamla Brúarfossi, — og var
síðan háseti hjá Eimskip allt til 1963,
þá stýrimaður til 1970 og loks afleys-
ingaskipstjóri á árunum 1970 til 1975.
— En af hverju fór hann í land?
„Ja, ég var búinn að vera til sjós í
aldarfjórðung og orðinn leiður. Ég
átti konu og fjögur börn í landi og
langaði til að lifa eðlilegu fjölskyldu-
lífi. En það furðaði sig margur á
þessu ráðslagi að fara í land loksins
þegar ég var búinn að vinna mig upp
í það að fá skip og var orðinn næstur í
röðinni hjá Eimskiþ. Og sjálfur vildi
ég nú ekki brenna allar brýr að baki
mér og ákvað að taka mér fyrst árs-
•eyfi frá störfum.
Ég var búinn að undirbúa dálítið
jarðveginn þegar ég fór í land: stofn-
aði vélritunar- og fjölritunarstofu
með vinkonu konu minnar og síðan
Vélritunarskólann. En mér fannst
mig vanta hálft starf með þessu sýsli
og tók þá jafnframt að mér rekstur
Bæjarbíós í Hafnarfirði sem var á
vegum Sjómannadagsráðs. Það var
haustið 1975. Aðeins mánuði síðar
andaðist Árni Hinriksson, þáver-
andi forstjóri Laugarásbíós — og þá
var ég drifinn hingað inn eftir. Og
hér hef ég verið síðan; já, bráðum í
þrettán ár. Vélritunar- og fjölritun-
arstofuna seldi ég fljótlega, en hélt
áfram rekstri Vélritunarskólans með
konu minni þangað til hún lést 1982.
Það má segja að gamla bíódellan
hafi komið sér vel þegar ég fór í bíó-
reksturinn. Ég hafði alltaf haft mik-
inn áhuga á kvikmyndum og í far-
mennskunni fór ég mikið í bíó. I þá
daga þótti reyndar dálítill viðburður
að fara í bíó. Þegar við vorum í út-
lendri höfn notuðu sumir tímann til
að skoða söfn, sumir fóru annað og
sumir fóru í bíó. Ég gerði svona sitt
lítið af hverju — en mest fór ég í
bíó.“
Grétar var nákunnugur því mikla
starfi sem Sjómannadagssamtökin
standa fyrir þegar hann tók við
stjórn Laugarásbíós. Hann hafði
verið annar af fulltrúum Stýri-
mannafélags íslands í Sjómanna-
dagsráði frá 1974 — og situr nú í
stjórn ráðsins.
„Þegar maður lítur til baka er
maður stoltur af því að hafa fengið
að taka þátt í hinni merkilegu upp-
byggingu Sjómannadagsins í þágu
aldraðra,“ segir Grétar: „Bíóið er
auðvitað aðeins angi af þeim mikla
rekstri sem fram fer á vegum Sjó-
mannadagsins, en það hefur í gegn-
um tíðina verið mjög mikilvægur
hlekkur. Laugarásbíó hefur verið
Hrafnistu-heimilunum mikill styrk-
ur í uppbyggingu þeirra, auk þess
sem það hefur sjálft tekið að sér ýms-
ar framkvæmdir, svo sem frágang á
lóðum, bílaplani og aðkeyrslu við
Hrafnistu í Reykjavík.
Á síðustu tveimur árum hefur bíó-
ið ekki verið rekið með hagnaði —
og er þá þess að geta að 13,5% af
andvirði hvers selds aðgöngumiða í
Laugarásbíó rennur óskipt til Hrafn-
istu-heimilanna, burtséð frá því
hvort bíóið skilar hagnaði eða ekki.
Þarna er um að ræða langstærsta
hlutann af svonefndum skemmtana-
skatti — og á síðastliðnu ári fengu
heimilin þannig um 4 milljónir
króna, þrátt fyrir að endar hefðu
ekki náð saman í rekstri bíósins.
Aðsókn að kvikmyndahúsum hef-
ur dregist mjög saman á síðustu ár-
um; fyrir áratug eða svo sóttu um
250 þús. manns þetta bíó á ári, en nú
ekki nema um 120 þús. manns, þann-
ig að öllum má ljóst vera hvers vegna
kvikmyndahúsin hafa barist í bökk-
um undanfarin ár og gamalgróin bíó
hætt starfsemi.
að má segja með nokkrum
rétti að það hafi staðið Laug-
arásbíó fyrir þrifum að vera
rekið í svo nánum tengslum við
Hrafnistu-heimilin. Bíóið hefur t.d.
aldrei getað safnað í sjóði til að geta
mætt vondu árunum. Þá höfum við
ekki haft nægileg tök á því að svara
kröfum tímans. Við sóttum um lóð í
Mjóddinni 1978 og fengum vilyrði
fyrir henni 1980, en vegna fram-
kvæmda við Hrafnistu í Hafnarfirði
töldu Sjómannadagssamtökin ekki
ráðlegt að binda fé í auknum bíó-
rekstri. Seinna reis svo Bíóhöllin í
Mjóddinni sem kunnugt er.
Fyrir nokkrum árum var þó ekki
undan því komist að ráðast í dýrar
framkvæmdir við bíóið. Að kröfu er-
lendra kvikmyndasöluaðila urðum
við að bæta við sýningarsölum og
byggðum þá tvo ágæta sali, þannig að
við getum sýnt þrjár kvikmyndir í
senn. En til þessara framkvæmda
varð að fá dýrt lánsfé og það hefur
gengið nærri bíóinu og orsakað með-
al annars taprekstur þess síðustu tvö
árin. Síðastliðið sumar var ljóst að
við svo búið mátti ekki standa — og
var þá afráðið að Sjómannadagssam-
tökin yfirtækju allar skuldir bíósins
en ég hins vegar tæki að mér rekstur
bíósins á núllpunkti sem verktaki og
freistaði þess að reka bíóið með þeim
hætti án halla.
Við hættum rekstri Bæjarbíós
1984. Það var svokallað endursýning-
arbíó eins og kvikmyndahúsin út um
land, leigði myndir frá kvikmynda-