Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Síða 234

232
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Óveðrinu ætlaði seint að linna. Ég
var veðurtepptur á Patreksfirði, en á
sjálfan afmælisdag Slysavarnafélags-
ins, 29. janúar, vildi svo til að veður
lægði rétt á meðan flugvélin frá
Reykjavík lenti og fór í loftið, en
undireins og við vorum komnir af
stað, skall bylurinn á aftur og flug
varð ófært. Petta var á fertugasta af-
mæli félagsins og um kvöldið kom-
um við starfsfólkið saman ásamt
stjórnarmönnum í kvöldverð á Hót-
el Sögu. Framkvæmdastjóri félags-
ins, Henry Hálfdansson, sagði mér
þá frá því að fyrr um daginn hefði
fundist gúmmíbjörgunarbátur í fjör-
unni á Kópaskeri, mannlaus og
ómerktur, en útataður í olíu. Henry
hafði spurst fyrir um í Siglufjarðar-
radíó og víðar, en hvergi hafði heyrst
neyðarkall og engin neyðarskeyti
borist. Okkur Henry varð báðum
órótt af þessu, því þann 26. janúar
hafði skollið á ofsaveður fyrir Norð-
urlandi. Við létum okkur detta í hug
að þetta gæti verið bátur frá rúss-
nesku skipi fyrst hann var ómerktur,
en ákváðum að ganga í það strax í
býti morguninn eftir að grafast fyrir
um hvaðan þessi bátur gæti verið.
Eldsnemma morguns var ég kom-
inn hingað niður í hús Slysavarnafé-
lagsins á Grandagarði og byrjaði á
því að hringja norður. Eg bað
Tryggva Helgason flugmann á Ak-
ureyri að fljúga yfir Axarfjörðinn og
strandlengjuna fyrir norðan. Um
níu-leytið vorum við búnir að skipu-
leggja leit þarna norðurfrá. Þá
hringdi til mín Geir heitinn Zoéga,
umboðsmaður breskra togara, og
sagði mér að það væri saknað togara
frá Hull sem héti Kingston Perlidot.
Geir bað mig að láta athuga hvort
togarinn gæti verið einhvers staðar í
höfnum norðanlands, en það var síð-
ast um hann vitað að hann var að
fara af Strandagrunni og ætlaði að
hitta systurskip sitt, Kingston Sar-
dius, sem hafði verið á veiðum við
Langanes. Skömmu seinna var
hringt frá Kópaskeri og sagt að loks
hefði fundist númer á bátnum; ég
hringdi um hæl í Geir — og þetta
reyndist þá vera björgunarbátur frá
Kingston Peridot.
Kingston Peridot fórst með allri
áhöfn 18 mönnum. Aðeins nokkrum
dögum síðar skall á ofsaveðrið mikla
við Djúp þegar Heiðrún frá Bol-
ungavík fórst með 6 mönnum, breski
togarinn Ross Cleveland fórst í ísa-
fjarðardjúpi með 18 mönnum; einn
komst af eins og frægt varð; og tog-
arinn Notts County strandaði á
Snæfjallaströnd yfirísaður, en varð-
skipinu Óðni tókst að bjarga þar 18
mönnum af 19 manna áhöfn.
Isextíu ára sögu Slysavarna-
félagsins höfum við aðeins
verið þrír framkvæmdast-
jórar: Jón E. Bergsveinsson 1928-
44, Henry A. Hálfdansson 1944-72
og ég frá 1973. Ég held mér sé óhætt
að segja að við höfum allir átt það
sammerkt að hafa gengið upp í starf-
inu — og við höfum allir átt dásam-
lega góðar eiginkonur sem hafa skil-
ið hvað þetta starf var okkur öllum
mikils virði.
Þessu starfi fylgir stundum mikill
harmur og oft hefur beinlínis þyrmt
yfir mann. Ég hef alltaf undrast hvað
aðstandendur þeirra sem farast eru
yfirleitt sterkir í sorg sinni. Viðbrögð
þeirra hafa oft gefið mér styrk til að
gefast ekki upp í þessu starfi. Ég á
líka mína trú og hef ávallt getað sótt
von og styrkt til hennar. Máttur
bænarinnar er mikill.
En það er líka mikil gleði sem fylg-
ir þessu starfi. Oft hefur maður verið
stoltur af því að vera einn í hópnunr
þegar leit hefur borið árangur. Og
mörg gleðileg tímamót hafa orðið í
sögu félagsins og öryggismálum sjó-
manna. Þegar ég lít yfir farinn veg er
ég fullur þakklætis til þess fólks sem
ég hef starfað með innan félagsins,
jafnt í höfuðstöðvunum sem í deild-
um félagsins og björgunarsveitum út
um allt land.
Margs er að minnast, sem alltof
langt yrði að tíunda. Atburðarásin
hefur verið hröð og mikilfengleg.
Hugur minn staldrar einkum við
tvennt: Tilkynningaskyldu íslenskra
skipa og Slysavarnaskóla sjómanna.
Nú á tuttugu ára afmæli Tilkynn-
ingaskyldunnar er verið að tölvu-
væða hana og gera hana þannig
fljótvirkari og öruggari stjórntæki
við leitar- og björgunarstörf á haf-
inu. Mér hefur verið sönn ánægja af
því að sjá Slysavarnaskóla sjómanna
komast á laggirnar og finna þann
eldlega áhuga sem ríkir meðal þeirra
sem þar starfa — og ekki síst að upp-
lifa þá vakningu sem ég tel að hafi
orðið meðal íslenskra sjómanna við
stofnun skólans; þeir tala nú mun
meira um öryggismál og sinna þeim
betur en nokkru sinni fyrr. Það er
ósk mín á þessum fimmtugasta Sjó-
mannadegi að þeir sem eru við
stjórnvölinn hér á landi skilji nauð-
syn þess að festa Slysavarnaskólann í
sessi. Skólinn hefur alltof lítið fjár-
magn úr að spila og raunar furðulegt
hvað Slysavarnafélaginu þó hefur
tekist að byggja hann upp á stuttum
tíma.
Þörfin fyrir starfsemi Slysavarna-
félags íslands fer ekki minnkandi.
Ég get t.d. ekki annað en óttast hina
gífurlegu fjölgun á smábátum síð-
ustu árin. Hugsaðu þér að bátum
undir tíu tonnum skuli fjölga um 200
á aðeins einu ári!
Mér hefur alla tíð fundist vera ein-
staklega rík samkennd meðal sjó-
manna — og þess vegna skil ég ekki
þann trassaskap sem lengi hefur við-
gengist hjá of mörgum þeirra gagn-
vart Tilkynningaskyldunni. Ég vil
eindregið hvetja sjómenn til að sinna
hlustvörslu um borð í skipununr
miklu betur en nú er orðið. Sjómenn
mega aldrei gleyma því að það veit
enginn í upphafi ferðar hver enda-
lokin verða — og aldrei að vita hve-
nær þeirra bátur er næstur við skip í
sjávarháska. Það er, eins og við vit-
um, iðulega fyrstu mínúturnar sem
ráða úrslitum við leit og björgun og
þess vegna er ákaflega brýnt að allir
sjómenn sinni hlustvörslunni eins og
skylda þeirra býður.
Að endingu sendi ég mínar bestu
kveðjur til íslenskra sjómanna og
fjölskyldna þeirra. Ég þakka þeim
samstarfið fyrir hönd Slysavarnafé-
lagsins og árna þeim farsældar á
komandi tíð.
J.F.Á.