Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1982, Blaðsíða 21

Læknadeild og fræðasvið hennar
19
1776. Eftirmaður hans, Jón Sveinsson, fékk
einnig heimild til læknakennslu, og luku
tveir prófum hjá honum, sá síðari 1801.
Eftirmaður Jóns, Tómas Klog, kenndi ein-
um til læknis, en sá lauk ekki prófi.
Síðan varð langt hlé á þessari heima-
kennslu landlækna, og ákvæði þar að lút-
andi voru felld niður úr erindisbréfi land-
læknis árið 1824. Eftir það urðu Islendingar.
að sækja allt til Danmerkur í þessu efni.
Þrátt fyrir ýmis hlunnindi sem íslendingum,
er 'eggja vildu stund á læknisnám ytra,
stóðu til boða, urðu þeir ekki nema tólf sem
luku læknaprófi í Kaupmannahöfn fyrstu
sex áratugi 19. aldar, og af þeim settust þó
nokkrir að þar ytra.
Það var ekki fyrr en eftir að Jón Hjaltalín
varð landlæknir árið 1855 sem þráðurinn
var tekinn upp að nýju varðandi innlenda
læknakennslu. Eftir því sem hinir fáu ís-
lensku læknar hnigu í valinn varð að brúa
bilið fyrri part aldarinnar með dönskum
læknum, sem undu hag sínum misjafnlega á
útskerinu og sátu ekki embættin nema
nokkur ár. Árið 1862 var Jóni Hjaltalín veitt
heimild til að mennta og útskrifa fullgilda
lækna. Urðu þeir alls þrettán sem luku
prófum hjá honum á árunum 1863—1876.
Eil gamans má geta um það að um þessar
mundir tók læknanámið um það bil 3 ár.
Fjöldi námsgreina gat verið allt að fjórtán.
Þegar fyrsta sjúkrahúsið, sem svo var
hasgt að nefna, Sjúkrahús Reykjavíkur, tók
úl starfa árið 1866 (í svonefndu Klúbbhúsi,
þar sem herkastalinn stendur nú), en Jón
Hjaltalín varð þar læknir strax í upphafi,
Þatnaði aðstaða hans til verklegrar kennslu
læknanema, og til bóta varð einnig er hann
fékk aðstoðarkennara tveimur árum síðar.
Arið 1884 flytur Sjúkrahús Reykjavíkur og
Isknakennslan í nýreist hús í Þingholtun-
Um, sem síðar eða eftir 1920 varð þekkt
undir nafninu Farsóttahús Reykjavíkur.
1876
Mjór er mikils vísir. Þó kennslu land-
læknanna hafi verið í ýmsu áfátt, enda að-
stæður óburðugar, varð hún samt, og þá
fyrst og fremst kennslustarfsemi og barátta
Jóns Hjaltalíns, til þess að Læknaskólinn
var með lögum stofnaður 1876 í Reykjavík
með landlækni sem forstöðumanni og
tveimur öðrum kennurum. Læknaskólinn
gerði sömu almennu kröfur til nemenda
sinna sem háskólar. Stúdentspróf var gert að-
inntökuskilyrði við skólann og fullnaðar-
próf frá honum var háð því skilyrði að áður
hefði verið lokið prófi í forspjallsvísindum
við Prestaskólann. Starfsemi Læknaskólans
jókst smám saman og kennurum fjölgaði.
Aðstaða til verklegrar kennslu bamaði til
muna við opnun Landakotsspítala haustið
1902. Hætt er þá spítalarekstri í Þingholts-
stræti en Læknaskólinn er þar eftir sem áður
til húsa og kennsla fer þar raunar einnig
fram árið eftir að læknadeild tekur til starfa.
Á þeim 35 árum sem Læknaskólinn
starfaði útskrifuðust þaðan 62 læknar.
Með læknakennslu Jóns Hjaltalín og
stofnun Læknaskólans árið 1876 verða hin
miklu tímamót í læknasögu landsins. Loks-
ins eru sköpuð skilyrði fyrir því að upp rísi
innlend læknastétt.
Tveir atburðir í sjálfstæðisbaráttu þjóð-
arinnar skipta hér sköpum. Með endurreisn
Alþingis árið 1845 skapast vettvangur til að
ræða nauðsynjamál þjóðarinnar og framr
faramenn taka þar til umfjöllunar meðal
annars læknaskortinn og lélega heilbrigðis-
þjónustu. Þær umræður gefa Jóni Hjaltalín
byr í seglin. Stuttu eftir að löggjafarvaldið
færist í hendur Alþingis 1874 er Lækna-
skólinn stofnaður.
1911
Þegar Læknaskólinn er lagður niður
ásamt Presta- og Lagaskólanum og sú mikla
stund rennur upp að Háskóli íslands tekur
til starfa árið 1911, verða kennarar við
læknadeild tíu, þar af tveir prófessorar.
Nemendur í læknadeild eru þá samtals 23,
fjórir þeirra höfðu hafið nám þá um haustið.