Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1982, Page 29

Læknadeild og fræðasvið hennar
27
læknadeild í byrjun 3. áratugarins hafi allir
talið þetta hið mesta glapræði og sýnilegt að
atvinnuleysi myndi blasa við þessum verð-
andi læknum. Svo reyndist þó ekki, en líkast
til hefur þessi svartsýnissöngur dunið á
hverju ári í eyrum læknastúdenta. Atvinnu-
leysis hefur ekki enn orðið vart í íslenskri
læknastétt.
Inn í umræður í háskólaráði um að-
gangstakmörkun í læknadeild hafa stund-
um blandast hugrenningar einstakra ráðs-
manna um það hvort e.t.v. búi ekki annarleg
sjónarmið að baki tillagna deildarinnar og
hún sé bara að vemda hagsmuni lækna-
stéttarinnar. Slíkum getsökum hefur auð-
vitað verið vísað á bug. Eins og deildin er
margbúin að benda á, er það aðstöðuleysið á
allar lundir og ekki síst sjúklingafæðin sem
setja því skorður hvað hægt er að taka
marga inn í deildina. Hins vegar er ekki
óeðlilegt, þegar verið er að ræða um þessa
hluti, að þeirri spurningu sé varpað fram
hvað sé hæfilegt að mennta marga lækna til
að séð sé fyrir innanlandsþörf. Fyrir rúmum
aratug var talið að henni væri meira en
fullnægt með því að útskrifa 16—20 kand-
ídata á ári. Jafnvel þó miðað væri við töl-
una 20—30 erdeginum ljósara að við höfum
verið að mennta lækna langt umfram þarfir,
þegar þeir eru orðnir 40, 50 eða 60 sem ljúka
hér embættisprófi árlega. Enda segir hinn
mikli fjöldi íslenskra lækna starfandi er-
lendis, aðallega í Svíþjóð, sína sögu, en þeir
skipta fáeinum hundruðum.
Við skulum líta á nokkrar tölur.
Árið 1960 voru læknislærðir alls 344, þar
af við föst störf hérlendis 218 en 126 læknar
°g kandidatar voru við bráðabirgðastörf hér
°g í útlöndum. Einum áratug síðar, 1970,
hafði læknislærðum fjölgað um 40%, þeir
voru nú orðnir 484, þar af 280 búsettir hér
°g 204 við bráðabirgðastörf.
Á næstu 10 árum fjölgar læknislærðum
íslendingum um 66,7% og eru árið 1980
samtals 807, þar af voru 466 í starfi hérlendis
en 341 við bráðabirgðastörf.
Það þekkist ekki neins staðar í nálægum
löndum að læknadeildir taki við ótakmörk-
uðum fjölda stúdenta, og það þarf enginn að
halda að hömlur á inngöngu hafi þar verið
settar til að vernda hagsmuni læknastéttar-
innar. Stærð skólanna hefur ákvarðast af
því hvaða fjármagn og aðstæður voru fyrir
hendi til að tryggja viðunandi staðal lækna-
kennslu og rannsóknarstarfsemi.
Fjárveitingar
til háskólans
Háskólinn hefur verið í fjársvelti miðað
við það hlutverk sem honum er ætlað. Varla
er ástæða til að rekja hér sérstaklega hvað
læknadeildin hefur borið úr býtum á þeim 3
árum sem verið er að fjalla um. Fáar vonir
hafa ræst, þeim mun fleiri brugðist. Þó
enginn sé ánægður tel ég að þrátt fyrir allt
hafi læknadeildin borið síst skarðari hlut frá
borði en aðrar deildir. Það hefur tekist að
mjatla eina og eina stöðu eða stöðupart frá
ríkinu, en vissulega segir það lítið miðað við
þörfina eins og hún birtist í hinum mikla
fjölda stundakennara.
Ég get ekki stillt mig um að geta um eina
stöðuheimild sem læknadeildin fékk inn á
fjárlögum 1982. Það var staða sérfræðings
sem deildinni þótti mikill akkur í að fá.
Verður ráðið í þessa stöðu tímabundið, 1—2
ár í senn, og er fyrirhugað að sá sem henni
gegnirstarfi að rannsóknarverkefnum undir
handleiðslu eða á vegum einhvers prófess-
orsins.
Þegar háskólinn hefur á hverj u vori unnið
að hinn'i árlegu fjárhagsáætlun sinni hefur í
aðalatriðum það sjónarmið verið látið ráða
að ekki skuli farið fram á meira en trúlegt
megi teljast að fjárveitingavaldið geti fallist
á, hækkunin milli ára látin svara nokkurn
veginn til aukningar verðbólgu eða rúmlega
það. Fjárbeiðnir deilda hafa verið skornar
niður í samræmi við þessa meginstefnu. Það
má vel vera að þetta séu skynsamlegustu
vinnubrögðin við gerð fjárhagsáætlunar, að
þau þyki bera vott um ábyrga kröfugerð, séu