Hugur - 01.06.2002, Qupperneq 60

Hugur - 01.06.2002, Qupperneq 60
Hugur Þorsteinn Gylfason und Husserl var í fyrirbærafræði sinni í Þýzkalandi framan af tutt- ugugstu öldinni, eða Henri Bergson í Frakklandi. Þegar leið á öldina varð heldur sjaldséð að heimspekingar reyndu að smíða kerfi. Þeir vildu vera refir. Wittgenstein og Heidegger þverneituðu að kostur væri á kerfum eins og fram er komið. Þeir sem harma dvínandi hylli heimspekilegra kerfa á tuttugustu öld geta ekki kvartað yfir Quine. Eða þá yfir nemanda hans Donald Davidson sem hefur sett saman annað kenningakerfi, að mikilsverðu leyti reist á kerfi Quines. Var Anscombe þá refur og Quine broddgöltur? Nei, þetta er villandi samanburður á þeim. Þótt Anscombe hafi ekki sett saman neitt heild- arkerfi er rík heildarhugsun í viðureign hennar við ráðgátur sínar, sama hvað þær virðast sundurleitar við fyrstu sýn. Efnin sem hún fæst við reynast tengjast á ótal vegu: stjórnspekin um lýðræðið við siðfræðina, siðfræðin við athafnafræðina með ætlunarkenningunni, ætlunarkenningin við kenningarnar um orsakir og afleiðingar og þar fram eftir götunum. A hinn bóginn reynist útlistun Quines á heildarmynd sinni af heim- inum vera barmafull af Qölbreytilegum einstökum heimspekilegum gátum. Oft eru þær gátur sem hann hefur hugsað upp sjálfur frekar en sótt til annarra samtímahöfunda eða í heimspekisöguna. Hann tekur síðan þessar gátur sjálfstæðum tökum, og margar þeirra eru al- veg óháðar því hvort við föllumst á hugmyndir hans að öðru leyti. Ég held til dæmis mikið upp á litla grein eftir hann um einfaldleika í vís- indum þar sem skýrleiki og hugkvæmni tvinnast saman á örfáum blaðsíðum, og bregða birtu á mikið efni í allri vísindalegri hugsun.37 Mun eldra dæmi um sams konar snilld er ritgerð hans „Sannindi eft- ir samkomulagi“ frá 1936.38 Þar er hann að vísu að ijalla um einn kjarnann í því sem átti eftir að verða heildarkerfi hans. En ritgerðin stendur alveg á eigin fótum sem frumleg athugun á bæði sannleika og samkomulagi (mannasetningum). I greininni um einfaldleikann er hann bara að glíma við afmarkaða gátu, alveg án tillits til allra kerfa. Frægust af öllum slíkum gátum Quines er sú sem hann leysti sjálf- 37 W.V.O. Quine: „On Simple Theories of a Complex World“ í The Ways ofPara- dox and Other Essays, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 1976, 255-258. Sbr. Þorstein Gylfason: „Sannleikur“ hjá Andra Steinþóri Björnssyni, Torfa Sigurðssyni og Vigfúsi Eiríkssyni: Er vit í vísindum? Há- skólaútgáfan, Reykjavík 1996, 161-164. 38 „Truth by Convention". Fyrst prentuð í Philosophical Essays for A. N. Whit- ehead, Longmans, New York 1936. Endurprentuð í W.V.O. Quine: The Ways of Paradox and Other Essays, Harvard University Press, Cambridge, Massac- husetts og London 1976, 77-106, og miklu víðar. 58
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.