Hugur - 01.06.2002, Page 113

Nietzsche á hafi verðandinnar
Hugur
svo hann tæki þá ekki of nærri sér og héldi ró sinni í návist
þeirra. Mér sýnist þvert á móti allir hlutir allt of dýrmætir til
að mega vera svo hverfulir: ég leita eilífðar allra hluta: leyfist
manni að hella dýrmætustu smyrslum og vínum í hafið? -
Huggun mín er sú, að allt sem var, er eilíft - hafið skolar því
aftur á land.35
A meðan Keisarinn er ófær um að kveða já við verðandinni játar Nie-
tzsche endurkomunni eilífu, ekki endurkomu hins sama heldur mis-
munarins. Það er ekki sama hús tilverunnar sem rís um alla eilíf, líf-
ið endurtekur sig ekki í stóru og smáu. Endurkoman eilífa er endur-
koma mismunarins, ekki í formi samsemdar heldur mergðar. Það sem
snýr aftur í endurkomunni eilífu er ávallt mismunandi mismunur.
Tómhyggjuhugsuðurinn væri eflaust fljótur að staðsetja Nietzsche í
skugga Guðs og lesa tilvistarlega trúarþörf og leit að sæmilegri ró og
öryggi út úr vali hans á hugtakinu „huggun“. Sé betur að gáð kemur
þó í ljós að sú „huggun“ sem Nietzsche finnur andspænis hverfulleik-
anum grefur í raun undan hefðbundinni notkun hugtaksins „hugg-
un“. Andspænis hverfulleikanum finnur Nietzsche „huggun“ í eilífri
verðandinni. Hann „huggar“ sig við það að þær samsemdir sem hellt
er í haf verðandinnar skolast eilíflega aftur á land, en ekki í formi
hins sama heldur sem mismunur. Ekki lengur smyrsl, ekki lengur
vín. Það sem Nietzsche nefnir hér með retórískri tilfærslu „huggun“
er í raun kraftmikil játun endurkomu mismunarins af vörum guð-
lausa sæfarans og landkönnuðarins sem siglir mót sérhverjum háska
á galopnu hafi verðandinnar.
35 Friedrich Nietzsche, Werke in drei Bánden, 3. bindi, s. 680.
111