Saga - 2001, Síða 192

190
HERMANN PÁLSSON
Tiltekja Hermundar á Örlygsstöðum minnir rækilega á Jómsvík-
inga sögu:
Þessu næst var maður leiddur úr strengnum og til höggs. Hann
var ungur maður og hærður vel, svo að það lá á herðum honum
niðri og gult sem silki. [Hann beiðist þess að þrælar leiði sig ekki
til höggs; síðan minnast hann annarrar bænar]: ,Það er og ann-
að að eg er svo vandur að hári mínu að eg vil að sá maður haldi
hárinu fram af höfðinu meðan eg er höggvinn og hnykki skjótt
höfðinu af bolnum, svo að hárið verði eigi blóðugt, en þú högg
af mér höfuðið svo skjótt að þetta megi svo verða sem eg hefi til
ætlað/31
Lýsingum á tveim hárprúðum mönnum sem eru leiddir til höggs
svipar svo mikið saman, að naumast getur verið um helbera til-
viljun að ræða. Fleiri atriði benda í þá átt að Sturla hafi þekkt
Jómsvíkinga sögu. En hitt er þó einnig hugsanlegt að Hermundur
sjálfur hafi vits vitandi sótt sér fyrirmynd þaðan á banadægri.
„Eg ætla mér ekki á braut"
Svo hljóðar svar Áma Auðunarsonar, sem féll bráðlega „við góð-
an orðstír" og getið verður í frásögninni af efstu göngu Sighvats
Sturlusonar hér á eftir. Þvílík feigðarorð og hugprýði eiga sér ýms-
ar hliðstæður, í veraldlegum ritningum jafnt sem kristnum. Garp-
ur gerir sér ljóst að honum verður ekki undankomu auðið, og þó
hvikar hann ekki hið minnsta. Og ef hann er vígfær þá beitir hann
síðustu leifum af lífsorku sinni í því skyni að veita viðnám og berj-
ast af allri þeirri hreysti sem honum er í brjóst runnin.
Stundum er þó ekki um vopnaskipti að ræða, og orð sem merkja
bardaga em notuð í óeiginlegri merkingu. „Eigi flý eg úr orrustu
segir Páll postuli þegar gæslumenn gefa honum færi á að flýja úr
varðhaldi.32 Thomas erkibiskup lætur hvergi bilbug á sér finna,
þótt honum sé ráðið að flýja, enda er honum ljóst að hann sé dauð-
31 Jómsvíkinga saga, bls. 198. Hárprúðum Jómsvíkingi varð þó lengra lífs
auðið en á horfðist um sinn.
32 Postola sögur, bls. 118.