Saga - 2001, Side 265

RITFREGNIR
263
Margrét Guðmundsóttir: í ÞÁGU MANNÚÐAR.
SAGA RAUÐA KROSS ÍSLANDS 1924-1999. Mál og
mynd. [Reykjavík] 2000. 443 bls. Heimilda-, nafna-, og
myndaskrá.
Bók Margrétar Guðmundsdóttur íþágu mannúðar. Saga Rauða kross íslands
1924— 1999 er mikil að vöxtum en skrifuð í léttum og aðgengilegum stíl.
Bókin er einnig ríkulega myndskreytt. Hún er alls 443 bls. og skiptist í
fimm hluta. Hver hluti er jafnframt kaflaskiptur. Þá er einnig formáli,
eftirmáli, heimilda-, nafna- og myndaskrá. í lok bókarinnar er listi yfir
formenn Rauða kross íslands 1925-1999, stjórnarmenn samtakanna
1925- 1999 og stjómarformenn þeirra á þessu tímabili. Þá er einnig listi
yfir handhafa heiðursmerkja Rauða krossins og fyrstu lög Rauða kross-
'ns samþykkt á stofnfundi 1924. Bókin er gefin út í tengslum við 75 ára af-
m*li Rauða kross íslands, sem var árið 1999. Saga Rauða kross íslands
fiefur ekki verið skráð á þeim 75 árum sem liðin em frá því að félagið var
stofnað. Kemur fram í formála bókarinnar að það hafi gert ritun bókarinn-
ar alla mun umfangsmeiri en ella og tók hún meira en þrjú ár (bls. VII).
Pyrsti hluti verksins fjallar í stómm dráttum um aðdragandann að
stofnun Rauða kross íslands. Með stjómarskránni árið 1874 var veitt frelsi
til að stofna félög hér á landi. í kjölfar þess flykktust konur saman og
stofnuðu félög í þeim tilgangi að hjálpa fátækum og nauðstöddum. Karl-
ar hópuðust eixmig saman og stofhuðu félög. Félagsskapur þeirra hafði
oftast önnur markmið og voru sum félög þeirra aðallega skemmtiklúbb-
fiegar Rauði krossinn, félagsskapur svissneska kaupsýslumannsins
enrys Dunants, var stofnaður hér á landi hinn 9. desember árið 1924
markaði það tímamót í sögu mannúðarfélaga á íslandi því að karlmenn
p0ru reiðubúnir til að fylkja sér um hjálparstörf undir merkjum félagsins.
yrsti formaður Rauða kross íslands varð Sveinn Bjömsson, fyrsti forseti
s ands. Þá voru helstu hvatamenn að stofnun félagsins læknar. Fagþekk-
lng þeirra reyndist félaginu dýrmæt við skipulag og uppbyggingu þess. f
UPPhafi var eitt helsta baráttumál Rauða kross íslands starf í þágu sjó-
^nna. Siglufjörður var einhver mikilvægasta höfn landsins á fyrsta
jJO'ðungi tuttugustu aldar. Síldveiðar settu svip á athafnalíf Siglufjarðar.
p0Sar fjallað hefur verið um síldarævintýri á Siglufirði hefur rómantískur
ær fylgt þeirri umfjöllun. En þegar skyggnst er í heimildir frá þessum
á a hemur annað í ljós. Ein helsta mæða sjómanna og síldarvinnslufólks
Pessum tíma voru fingur- og handarmein. Þeir sem unnu við veiðar og
b,n°sfu a síldinni áttu það til að fá blöðmr og fleiður á hendumar. Þegar
ekk,rUrnar sPrunSu var erfitt að koma í veg fyrir sýkingar. Sýklalyf vom
í 1 1 komin til sögunnar. Hægt er að ímynda sér þann mikla sársauka sem
®U1 Því að fá saltið undan síldinni í sárið. Hætta var á lífshættulegri