Saga - 2001, Síða 293

RITFREGNIR
291
í öfgar er samt engin ástæða til að líta framhjá því að Framsóknarflokkur-
nin var á þeim tíma af mörgum talinn eitt helsta vígi þeirrar spillingar
sem lengi hafði fengið að dafna í íslenskum stjómmálum og stjómsýslu.
^eð því að persónugera þessa hreyfingu um of missa höfundamir af
spurningunni hvers vegna þetta hafi verið svona.
Þegar Steingrímur gekk til liðs við Framsóknarflokkinn snemma á sjö-
unda áratugnum naut flokkurinn mikillar hylli kjósenda. f kosningunum
1963 fékk hann 28,2 af hundraði atkvæða og árið 1967 28,1 af hundraði. í
síðustu kosningunum sem Steingrímur leiddi flokkinn, árið 1991, var
fylgi hans komið niður í 18.9%. Steingrímur skýrir hnignun flokksins með
skorti á framtíðarsýn. Flokkurinn þyrfti að hverfa frá því að vera fyrst og
fremst flokkur landbúnaðar og landsbyggðarinnar og hefja sókn í þéttbýli
uieðal ungra kjósenda. Hann varar við því að líta á flokkinn sem miðju-
flokk og telur að það eigi að líta á hann sem frjálslyndan og umbótasinn-
aðan félagshyggjuflokk. Enginn vafi virðist á því að Steingrímur hefur al-
uiennt kosið samstarf til vinstri fram yfir stjómarsamvinnu við Sjálfstæð-
lsflokkinn (þótt það hafi að vísu ekki aftrað honum frá að taka þátt í hægri
sljórnum þegar á þurfti að halda). Á einum stað segist hann hafa fengið í
a,'f þá skoðun að bara slys hafi hindrað sameiningu Framsóknarflokksins
°g Alþýðuflokksins (III. bindi, bls. 14). Það undarlega í þessari afstöðu er
hins vegar að einmitt þetta var skoðun Möðruvellinganna svokölluðu
Sem klufu sig frá Framsóknarflokknum á fyrri hluta áttunda áratugarins.
Erfitt er að sjá annað en að Steingrímur hafi í rauninni átt málefnalega
samleið með Mörðuvellingunum enda viðurkermir hann að með Ólafi
ióhannessyni hafi áherslur flokksins breyst talsvert frá því sem þær voru
Undir forystu Hermanns og Eysteins. Steingrímur gekk samt sem áður í
það fyrir Ólaf Jóhannesson og forystu flokksins að takast á við vinstri öfl-
in í ungliðahreyfingunni og stuðla þannig að sínu leyti að viðskilnaði
þeirra við flokkinn. Engin sannfærandi skýring fæst á því í bókinni hvers
Vegna hann tók þetta að sér þegar ljóst virðist að málefnalega átti hann
mun meiri samleið með ungliðunum.
Afstaða Steingríms til utanríkismála er síðan sérstakt rannsóknarefni
Sein ekki er hægt að gera ítarleg skil hér. Steingrímur lýsir því að afstaða
®lr> til aðildar að bandalagi Evrópuríkja hafi alla tíð verið óbreytt og vísar
PVl til stuðnings í ályktun sem hann stóð að innan Framsóknarflokksins
1963 gegn aukaaðild að Efnahagsbandalagi Evrópu (eins og það nefndist
Pa)- Þar sagði að aukaaðildin myndi leiða til „yfirráða útlendinga yfir
etstu atvinnuvegum og auðlindum þjóðarinnar" (I. bindi, bls. 283). Rúm-
Urn aldarfjórðungi síðar fór engu að síður Steingrímur til Oslóar til að
rmda af stað ferlinu sem leiddi til Evrópska efnahagssvæðisins, en yfir-
/st markmið þess var að EFTA-ríkin (og þar með ísland) gætu tekið þátt
1 þórfrelsi Evrópusambandsins. Steingrímur lýsti að vísu fyrirvara um
Ffla fjórðu hluta fjórfrelsisins (allt nema fríverslun með vörur) en hann