Vaki - 01.09.1952, Page 21

strigann er í punkti. Hann er upphafið.
Punktur er staður í myndbyggingu, á-
herzla, eins konar lykkja sem þrœðir hugs-
unarinnar koma saman í. Hreyfi málarinn
pensilinn í eina átt frá punktinum, dregur
hann línu. Línan hefur eiginleika punkts,
það er að segja stað, sem er lega hennar,
en auk þess lengd. Einnig er hún gœdd
þeim eiginleikum að vera ýmist bein,
brotin eða bogin. Hún er þegar reiðubúin
að taka við duttlungum hugans. Lokist
línan eða mceti hún annarri, myndast flöt-
ur. Flöturinn bcetir einum eiginleik við
Þegar ljósið rekst á hlut á ferð sinni
um geiminn, brotnar það. Hluturinn tekur
til sín ákveðinn skammt þess, en endur-
varpar öðrum. Sá skammtur sem hlutur-
inn varpar frá sér gceðir hann þeirri eig-
ind sem við köllum lit í daglegu tali, og
kölluð er ljósbrot hér að ofan: gulur, rauð-
ur, grcenn og blár. Hinu mismunandi ljós-
broti er raðað í flokka eða kerfi. Skiptar
skoðanir eru uppi um hversu það beri að
gera.
Einfaldasta kerfið er sexlitakerfið.
Litirnir gulur, rauðgulur, rauður, fjólu-
blár, blár og grœnn eru merktir 1 horn
sexhyrndrar stjörnu, sem er umrituð hring.
Stjörnuna má einnig skoða sem tvo þrí-
hyrninga, þar sem gult, rautt og blátt,
sem stundum eru kallaðir höfuðlitir, eru
merktir á annan, en á hinn gulrautt, fjólu-
blátt og grœnt, sem eru myndaðir hver um
sig með því að blanda tveim litum á hin-
um þríhyrningnum, sem liggja á sömu
hlið. Gagnstœðir litir á hringferlinum
mynda sterkastar andstceður og eru kall-
aðir á alþjóðamáli komplementer.
Sexlitakerfið.
eiginleika punkts og línu: hann hefur yfir-
borð. Auk þess er hann ýmist sléttur,
hrufóttur eða ávalur. Hugsunin getur nú
kastað jafnvœgisslá línudansarans og
hreyfing hennar gerzt stöðugri og marg-
brotnari sem hreyfing dansmœrinnar.
Rúmið er það sem punktur, lína og flötur
liggja í en eru ekki. Takmörk myndrúms-
ins er umgerðin.
Liturinn er ljós í mismunandi styrk og
broti. Fyrir Ijósið verður formið sýnilegt.
Liturinn hefur tvo eiginleika: blœ og
ljósbrot (color). Blœrinn er ákveðinn
skammtur ljóssins allt frá því að vera ekk-
ert ljós: svart, lítið eða miðlungi mikið
ljós: grátt, upp í mikið ljós: hvítt.
3.
Sumir menn eru búnir sérstökum hœfi-
leikum til að meta gildi stœrða og lita,
skrifa t. d. skipulega og beint á skólatöflu,
byrja efst, raða línunum með ákveðnum
millibilum, spenna þœr inn á flöt töflunn-
ar, svo þœr detti ekki niður úr honum.
Aðrir skrifa svo að línurnar hallast, sú
efsta dregst ekki lengra upp á miðja töflu,
þœr neðstu gloprast niður úr umgerð
hennar. Sumir hengja myndir upp á vegg
þannig að þeir taka tillit til veggflatarins,
aðrir eru blindir fyrir honum. Sumir raða
húsgögnum sínum í stofuna, aðrir henda
þeim. Sumir sjá veröldina gráa, aðrir hafcr
yndi af litum.
Við vinnu sína leggur málari sérstakan
mœlikvarða á hverja stœrð og hvern lit-
skammt, sem mcetir auga hans á fletinum.
TlMARITIÐ VAKI
19