Vaki - 01.09.1952, Blaðsíða 64

En aftur á móti myndir eins og Le
Silence de la Mer og Jeanne d’Arc yrðu
mjög leiðinlegar á sviði, þær eru aðeins
kvikmyndir, gerðar af sannri kvik-
myndalist. Samt sem áður verða menn
að muna, að kvikmyndir, sem ekki eru
þannig, þurfa ekki að vera slæm list, en
slíkar myndir eru ekki hreinar kvik-
myndir.
Sennilega er réttast að skýra betur frá
einni af hinum ,,hreinu“ kvikmyndum,
t. d. Le Silence de la Mer. Myndin er
byggð á sögu eftir Vercor um mót-
spyrnuhreyfinguna í Frakklandi í síð-
asta stríði. Þýzkur liðsforingi er vistað-
ur hjá Frakka, sem býr með systurdótt-
ur sinni. Þjóðverjinn er tónlistarmaður
og elskar Frakkland og allt, sem franskt
er, djúpri, sannri ást og reynir að miðla
þeim af ást sinni, en þau líta á það sem
skyldu sína, að standa á móti og neita að
tala við hann og jafnvel að viðurkenna
tilvist hans. 1 fyrstu er Þjóðverjinn
særður, en virðir þau fyrir hugrekki
þeirra. Fyrst segir 'hann aðeins gott
kvöld, þegar hann kemur heim á kvöld-
in, en fær ekkert svar. Smám saman fer
hann að flytja fram eintöl, kvöld eftir
kvöld kemur hann og segir þeim frá ást
sinni á Frökkum og hvernig þeir muni
aftur verða mikil þjóð. Og hann talar
um framtíðarvonir sínar sem tónlistar-
manns, ást sína á Bach, Beethoven og
Hándel og hinum miklu frönsku rithöf-
undum o. s. frv. Á yfirborðinu þykjast
þau ekkert vita af honum, en þau hlusta
í leyni og stúlkan uppgötvar, að henni
er farið að þykja vænt um hann. En dag
nokkurn fer liðsforinginn til Parísar og
uppgötvar, að hinir þýzku vinir hans
hafa breytzt, þeir tala nær eingöngu um
að eyðileggja allt, sem franskt er, brjóta
á bak aftur franskan anda og nýjar að-
ferðir til að framkvæma þetta. Honum
verður ljóst, að draumar hans munu
aldrei rætast, að Þýzkaland er í hvassri
andstöðu við allt, sem franskt er og
Frökkum tilheyrir. Niðurbrotinn hverf-
ur hann aftur heim til þeirra og ákveð-
ur að fara til vígvallanna, því hann get-
ur ekki lengur horft framan í gamla
manninn og systurdóttur hans.
Gildi myndarinnar felst í auðgi dul-
inna tilfinninga, hinni ósögðu ást stúlk-
unnar og Þjóðverjans, virðingu gamla
mannsins, hruni skýjaborga liðsforingj-
ans o. s. frv. Þessum áhrifum er náð með
hægri, nærfærinni töku, stúlkan mælir
aðeins örfá orð af vörum í allri mynd-
inni, og gamli maðurinn aðeins stutta
skýringu og eina eða tvær setningar,
samt segir þögn þeirra meira en margar
síður af samtölum.
Þegar myndin byrjar og Þjóðverjinn
kemur er kvöld, dyrnar opnast og skuggi
hans er ógnandi á veggnum. Hann geng-
ur inn og verður illa við, þegar húsráð-
endur taka þegjandi á móti honum.
Vandræðalegur reynir hann að tala við
þau, en það er árangurslaust. Síðar, þeg-
ar hann talar um tilfinningar sínar,
verður andrúmsloftið mildara og við-
kunnanlegra. Þó að þau mæli ekki orð
frá vörum og andlit þeirra séu sviplaus,
þá vitum við, að þau hlusta. Myndavél-
in finnur eins og dáið bros, smávægilega
hreyfingu. Einu sinni hefur Þjóðverj-
inn yfirgefið herbergið og vélin fer að
gamla manninum, sem reykir hugsandi
við eldin, hún sýnir hendi hans, er hann
réttir frá sér yfir logana. Það sést
hvernig eldurinn hitar hendina, því að
fingurnir réttast mjúklega og manni
finnst sem ylurinn umvefji gestinn. Aft-
ur, á meðan Þjóðverjinn er að tala, fer
myndavélin varfærnislega um herberg-
ið, eins og hún vilji leggja áherzlu á orð
hans, staðnæmist um stund við stúlkuna,
þar sem hún situr þögul og saumar,
nótnabókin er opin á hljóðfærinu, hlýja
TlMARITIÐ VAKI
62