Vaki - 01.09.1952, Qupperneq 38

Bandaríkjamaður lýsir þjóð sinni
HAROLD MILLER
f----------- ,-----------------------——
Harold, Miller, liöfundur þessarar grein-
ar, er fæddur árið 1923 í Mich-'.gan í
Bandarikjunum. Eftir þriggja ára her-
þjónustu hóf hann nám í lieimspeki, fyrst
við Kaliforníuháskóla, síðan við háskóla
í Londo.i og París. — Eftirfarandi rit-
gerð skrifaði hann fyrir Vaka.
■--------------—-----------------------J
Þegar Bandaríkin voru stofnuð og
ráðin skipan þeirra í framtíðinni var
háð öriagarík deila um hvernig henni
skyldi háttað. Ef sá flokkur, sem tapaði
hefði sigrað, væru Bandaríkin nú ólík
að eðli og anda og minni gáta spurulum
Evrópumönnum en raun er á. Hinn sigr-
aði flokkur trúði ekki á gildi annarra
stofnana er tíðkazt höfðu í Evrópu og
leit með tortryggni hina nýju lýðræðis-
skipan án konungs, sem var að myndazt
eftir byltingu amerísku nýlendnanna.
Þessir menn hefðu kosið, að farið yrði
í manngreinarálit í hinu nýja ríki og
mörk dregin miili almennings og höfð-
ingja, lítill hópur úrvalsmanna stjórn-
aði atkvæðalitlum lýðnum. Ef bezt lét
vildu menn þessir gefa eftir takmörkuð
lýðréttindi, sumir vildu jafnvel að
Bandaríkin tækju sér konung og yrði
þingbundið konungsríki.
Ef nútíma mönnum finnst hugmynd-
in fjarstæðukennd, er það bending um
hve sigur andstöðuflokksins hefur verið
alger. Hann átti í forystuliði sínu mann
að nafni Thomas Jefferson, glæsilegan
leiðtoga og kennimann. Hann var maður
siðavandur og heiðarlegur, trúði fast-
lega á gildi vinnunnar, á alþýðlegar um-
gengnisvenjur, og mat mikils dyggðir
eins og rósemi, sparsemi og ráðvendni.
Vísindi vöktu áhuga hans og áleit hann
viturlegast, að þeim yrði veitt inn á hag-
nýt svið og látin koma að gagni.
Jefferson var af efnuðum ættum og
fjölskyldan áhrifamikil í þjóðlífinu.
Samt gekk hann manna ötullegast fram
við að halda á lofti merki hins venju-
lega, óbrotna manns, hversdagsmanns-
ins. Margir eðlisþættir Jeffersons sem
og þeir mannkostir, sem hann mat mest
eiga nú heima í óskmynd Bandaríkj-
anna af hversdagsmanninum.
Thomas Jefferson unni lífi úti í nátt-
úrunni langt frá erilsamri ævi borgar-
búans, og hann dáði hinn hversdagslega
alþýðumann, sem í hans tíð var allra
leyti undir því komin, að listamönnum tak- Smiður listamaður og listamaður smið-
ist að veita henni inn í hug fólksins og ur. Slíkt œtti að vera kjörorð framtíðar-
að fólkið auðsýni þeim traust á móti, láti innar.
sig ekki baráttu þeirra engu skipta.
TlMARITIÐ VAKI