Vaki - 01.09.1952, Síða 48

Vaki - 01.09.1952, Síða 48
ir taki eftir því, veik og harðúðug merki þess, að ég hef verið henni trúr, dýpst í óskilj- anleikanum. Látið mig ekki snúa mér of snemma við. * ★ Ekkert virðist mér mikilvœgara á þessum tímum en að greina milli kvœðisins sem samsafns bókmenntalegra venja og skáldskaparins. I rás aldanna hafa menn búið til nokkrar reglur í skáldskap og haldið, að með því hafi þeir fundið, að vísu ekki hið eina, heldur hið varanlegasta form málsbyggingar með því hlutverki að túlka skáld- lega reynslu. Sú trú, að rím og hrynjandi í sjálfum sér eigi mikið mótstöðuafl gegn tímanum, virðist mér vera einber blekking. Kínversk smáljóð í óbundnu máli hafa lifað af allcr breytingar engu verr en marmarasonnettur, vegna þess að hœfni þeirra til að túlka skáldlega reynslu var ekki minni. Þá endingu, sem við höfum leitazt við að tryggja með ytri mnemotekniskri tœkni, hafa þessi ljóð síðar tryggt með andríkari hœtti, með samþjöppun. Orvalið, sem öll andleg starfsemi er komin undir, er í þeim gert til hins ýtrasta. Allt ér höfuðatriði. Þess vegna er allt létt í þeim eins og ilmblœr. Skáldskapurinn getur aðeins komið fram í bókmenntunum iklœddur orðum. Ná- kvœmasta skilgreining, sem við getum gert á ljóði, sem er skáldskapur, er þá þessi: röð orða, sem birta okkur skáldskapinn. Við eigum aftur völ á öllum möguleikum. Það, sem ég skrifaði hér að ofan var ófullnœgjandi. Það vœri aðeins rétt, ef skáld- ið notaði orð, sem vœru óbreytanlegar tjáningar tilfinninga og hugmynda. Orð, sem stœðu öllum til boða og gerðu í rauninni skáldið óþarft. Þegar þú segir hafið, sé ég að vísu þá höfuðskepnu fyrir hugskotssjónum mínum lit, glit og þunga. Ef til vill tengi ég þvi líka hugmynd um reginblindu, sífœðandi afl, svala og einmanaleik, en þá sérstöku tilfinningu, sem þú vildir vekja með mér og það tákn, sem þú vildir trúa mér fyrir, þekki ég ekki enn. En bœttu við nokkrum orðum, þá verður til eitthvað, sem er óhjákvœmilega meira en röð sundurlausra orða: heildin, sem þú vilt, að ég sjái og finni. Jafnvel án þess, að þú reynir að tengja orðin saman, tengjast þau hvert öðru. Slíkt er hið lifandi eðli þeirra. Þau tala saman. Ljóðið er samtöl orðanna, en ekki orðin í sjálfum sér. Það, sem var á milli þeirra, áhrif þeirra hvert á annað. Það skapaðist af gagnkvcemum skiptum þeirra. Að yrkja er að fela orðunum að halda uppi sérstöku samtali. Rétta skilgreiningin á ljóði, sem er skáldskapur, verður því að vera: straumur orðasambanda, sem birta okkur skáldskapinn. * * Æ skýrara birtist mér sem eðlismunur milli manns og náttúru, að einungis maður- inn skapar form, sem eru yfirgefin hús. Skamma stund aðeins var lífið þar til húsa sem dvalargestur, nú standa þau auð eftir, en heldur þó áfram að fjölga. Dauðir geta af sér dauða. Það er öryggisleysið mikla, sem hefur vald á okkur, að formum mannsand- ans er sífellt ógnað: þau geta misst gildi sitt. I náttúrgnni er hins vegar allt samhengi, varanleiki og óbilandi hœfni til endur- TlMARITIÐ VAKI 46
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122

x

Vaki

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vaki
https://timarit.is/publication/818

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.