Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Blaðsíða 14

12
bókmentirnar sem kynlega forngripi og dýrmæta vegna
aldurs síns fyrst og fremst, þá kunnum við þar hvorki að
meta né njóta. Ekki eigum við að seilast eftir fornu máli,
til þess að það verði kátlegt blómskrúð í ræðu okkar og
riti, og ekki eiga okkar bókmentir að verða dauf eftirmynd
fornra bókmenta. Menningararfurinn á að vera þáttur í
lífi okkar, hugsun og menningu allri, þáttur, sem ekki
verður rakinn frá öðru því, sem við eigum yfir að ráða.
hann á að vera iðgjafi frumleika okkar, efni og andi þess,
sem við skö/nim »Mér skapar veröld með einstökum orð-
um íslenskuna nú eins og hann gerði forðum« (St. G. St.)
Slíkt er gildi málsjns og menningararfsins fyrir skáldið,
og skáld eigum við öll að verða á okkar hátt! Þó að líf
og menningarlegt sjálfstæði þjóðar okkar sé mjög undir
því komið, að hún sé fastheldin á gömul menningarleg
verðmæti, sem hún ein á, er mér það ljóst, að hitt varðar
miklu meiru, að henni takist altaf að skapa ný og ný verð-
mæti bæði handa sjálfri sér og öllu mannkyni — að hún
eigi altaf eitthvað ungt, gróandi, handa sjálfri sér og til
að gefa. En ekkert mál og engar bókmentir geta haldið
menningu okkar síungri og lifandi, nema okkar eigið mál
og okkar eigin bókmentir. Erlend mál og erlendar bók-
mentir geta að vísu orðið okkur dýrmætur, litríkur auður,
en verða okkur aldrei samvaxnar á sama hátt og mál og
bókmentir okkar eigin þjóðar. Það er í trú á þenna yngj-
andi mátt málsins okkar og bókmentanna, að reynt hefur
verið að gera hvorttveggja í sameiningu að þungamiðju
bóklegrar kenslu hér í skólanum.
Það er sjaldnar talað um tengslin við þjóðlífið og nátt-
úruna sem lífsskilyrði þjóðarinnar og þroskaskilyrði hvers
einstaks manns, og þess vegna finst mér alt að því þörf á,
að eg reyni að skýra, við hvað eg á ineð því. Eg sagði
ykkur einu sinni í vetur frá komu minni heim til Einars
Jónssonar myndhöggvara heim í Galtafell. Eg reyndi að