Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1929, Síða 220
eftir séra Jónas A. Sigurðsson
Á yngri árum mínum heyrði ég
kennara einn segja sögu af ung-
um presti, er prédika átti sem um-
sækjandi í prestlausri sókn. Áður
en gengið var til kirkju, tóku leið-
togar safnaðarins hinn unga kenni-
mann afsíðis, og ámintu hann
rækilega um, að tala með varkámi
um alkunna bresti manna. Meðal
annars mætti hann ekki nefna of-
drykkju, því voidugir vínsalar væru
meðlimir safnaðarins. Hið sama
átti sér stað um ýmsa okurverzlun
fjárdrátt, deilur höfðingja og all-
marga aðra óknytti mannkynsins.
Eftir fjölmargar varúðarreglur,
spurði klerkur loks: Þér hafið nú
varað mig við að tala um flest aðal-
afbrot manna, og þá, sem að þeim
standa. Um hvað er mér þá óhætt
að tala? Gegndi þá einn hinna
glöggskygnu leiðtoga safnaðarins:
“Ávítið Gyðinga sköruglega, enginn
þeirra er í söfnuðinum.”
En nú eiga þessi orð mín ekki
að vera um fjarlæg söguefni né ó.
skylda menn, heldur um “söfnuð-
inn” eins og hann er, um sam-
ferðamennina, um oss sjálfa — um
Vestur-íslendinga. Og þau eru auk
þess rituð með fullum skilningi á
því, að þau verða tæpast höfundi
þeirra vegsauki.
Tekið skal það fram, að hér koma
ekki til greina þeir íslendingar, er
fluzt hafa frá íslandi til annara
landa en Ameríku. Sömuleiðis eru
þessi orð fremur rituð fyrir aðra
en íslendinga sjálfa. Ber nauðsyn
til þess að þeir, sem greinina lesa,
liafi það jafnan hugfast.
Auk þeirra annmarka sem þegar
er vikið að, og samvaxnir eru umtals
efninu, er réttmætt að geta þess,
að ég liefi fá hjálpargögn við hend-
ina og harla takmarkaðan tíma.
En af rúmri hálfri öld, sem þorri
íslendinga hefir dvalið hér vestra,
hefi ég veriö þeim samtíða liartnær
fjörutíu og þrjú ár, og löngun hefi
ég til þess, að halla hvergi réttu
máli.
Meðal lesenda mun fjöldinn kann-
ast við það, sem nefnt er víkinga-
öld í sögu Noröurlanda. Er þá
einkum átt við 9. og 10. aldirnar.
Norrænir menn voru þá mjög her-
skáir. Fóru þeir víða um höf,
hjuggu strandhögg og lögðu með
ofríki ýms lönd undir vald sitt.
Stóð þátíðinni hinn mesti ótti af
hermdarverkum og hreysti þeirra.
Getur norskur rithöfundur, S. Sör-
ensen, þess í “History of Norway,”
að í enskum kirkjum hafi þá verið
vikulegt bænahald um vernd gegn
ofbeldi víkinga. En á Frakklandi
hafi á kirkjubænum staðið um þær
mundir þessi fyrirbæn: A furore
Normanorum libera nos, o Domine!”
Þannig hefir hið íslenzka orð vík-
ingur, eða “viking,’’ komist inn í
öll höfuðmál Norðurálfunnar. Hitt
mun síður kunnugt, að Egyptar og
Saxar höfðu öldum áður iðkað
samkyns hermensku. Lærðu Norð-