Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1937, Page 23

Framíífí f§leEiisM.rar meEHff&ÍEiigsir
í VesttsrHeimi
Eftir prófessor Sigurð Nordal
I.
Enginn íslendingur, sem nokkuð
hugsar út yfir básinn sinn, ætti að
geta látið sig þjóðræknisbaráttu
landa sinna í Vesturheimi litlu
skifta. Ef þeir týna þjóðerni sínu
með öllu, gleyma uppruna sínum og
glata ræktarhug sínum til íslands,
verður þjóð vor minni og fátækari
en hún er nú. Stærri og umkomu-
meiri þjóðir en vér erum reyna á
margvíslegan hátt að treysta sam-
bandið við landa sína í öðrum heims-
álfum og glæða vitund þeirra um
uppruna sinn og eðlistengsl við
heimaland og heimaþjóð. Eg efast
heldur ekki um, að íslendingar hugsi
í raun og veru meira til landa vestra
en þeir sýna í orðum og verkum.
Landinn er dulur og nokkuð tóm-
látur, ef ekki er hnippt í hann, en
þó er hann frændrækinn að eðlis-
fari. En viðkvæmastan streng hlýt-
ur þetta mál að snerta hjá þeim
mönnum, sem hafa átt því láni að
fagna að sækja íslendinga vestan
hafs heim, því að sjón er jafnan
sögu ríkari. Að minsta kosti get
eg sagt það um sjálfan mig, að
kynni mín af löndum í Vesturheimi
eru eitt af þeim æfintýrum lífsins,
sem eg sízt vildi án vera að hafa
i'eynt, og þá einkum vikudvöl mín
í Winnipeg. Það er furðulegur
hlutur að stíga að kvöldi til upp í
járnbrautarlest í Toronto, þjóta
hvíldarlaust áfram í hálfan annan
sólarhring út í fjarskann, finnast
maður aldrei hafa verið í eins gjör-
framandi landi og standa svo allt í
einu annan morguninn á stöðvar-
stéttinni í Winnipeg, umkringdur af
hóp af íslendingum, vinum og frænd-
um, sem maður flesta hefir aldrei
séð áður, en fagna manni eins og
sonur væri að koma til föðurhúsa
eftir langar fjarvistir. Mér er alúð
íslendinganna í Winnipeg minnis-
stæðust af öllu og hugsa til hennar
með mestu þakklæti, ekki einungis
fyrir mína hönd, heldur af því að
hún færði mér bezt heim sanninn um
þann hug, sem þarna er til íslands
borinn. Margs annars væri að minn-
ast frá þessum, dögum, þegar eg
stundum gat gleymt því, að eg væri
ekki staddur í íslenzkum bæ, — í
íslenzkri heimsálfu, ef eg ætlaði að
fara að segja ferðasögu. En hana
hefi eg ekki tíma til að skrifa fyrr
en eg er orðinn gamall og aflóga. Eg
minnist aðeins á þetta til þess að
skýra, hversu sár sú t.ilhugsun hlýt-
ur að vera mér og öllum þeim, sem
eitthvað svipað hafa reynt, ef af-
komendur þessara vina og frænda
hyrfu eins og dropi í hafið og ís-
lendingur kæmi á þessar stöðvar
eftir fáeina mannsaldra, en þar væri
kominn “nýr konungur, sem engin
deili vissi á Jósef”, — enginn “landi”
væri þar framar finnanlegur, sem
vildi rétta honum bróðurhönd.
En þetta er tilfinningahjal og á
heldur ekki að vera nein röksemda-
færsla. Mér er það fyllilega ljóst, að