Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1937, Side 147

ÁTJÁNDA ÁRSÞING ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGSINS
129
hreinskilnina og- drengskapinn. Margs
annars frem.ur virðist land þetta þarfn-
ast, en stríðstækja meðan einn fimti hluti
verkfærra manna og kvenna eru atvinnu-
lausir og fjórði hluti akurlendisins er að
blása upp og ekkert gert því til vamaðar.
Viðhorf þetta, er vér nú um stund höf-
um virt fyirir oss er dapurt og drungalegt.
Öska vildum vér að drungi þessi sem hvilir
yfir veröldinni sé eins og morgunhlikan er
eyðist og að engu verður þegar fram á
daginn kemur. En öll skynsemi mælir á
móti því að svo geti orðið af sjálfu sér
°g án allrar viðleitni af hálfu þjóðanna
sjálfra. Meðan sú Grótta gengur sem nú
er gnúð, er malaður her að Fróða kon-
ungd. Því hefi eg líka að þessu vikið að eg
vil að það vekji hjá oss umhugsun, sem
borgurum þessa lands, ekki eingöngu með-
an á þingi þessu stendur, heldur eftir að
héðan er farið. Það kann að virðast vera
langróið haf, milli þessa fámenna félags-
skapar vors, og alþjóða ástandsins og at-
hafnanna í heiminum og þvi óviðeigandi
að rifja hvorttveggja upp hér, en villumst
ekki, í þessu efni kemur hvorki stærð eða
smæð til greina. Veraldar álitið verkar
á Þjóðirnar og þjóðarálitið á einstakling-
ana. á gagnstæða vísu verkar aftur ein-
staklingsálitið á þjóðirnar og þjóðarálitið
á veröldina, og það er það álit sem þarf
að efla og beita gegn því ástandi sem
Þjóðirnar eru nú að færast í. Tilgangur
félags vors, jafnframt því að varðveita
minningu og menningu, sögu og bók-
mentir þjóðar vorrar, er einnig sá að
stuðla að því að vér megum verða sem
hýtastir og beztir borgarar i hérlendu
Þjóðlífi. við þann tilgang her oss að
kannast og að leggja alla rækt við hann,
hafa hann sílfelt fyrir augum, úti eða
mni, í öllu sem vér hugsum og gerum og
iáta aldrei leggja oss undir i framsóknar-
viðleitni vorri til vaxtar, frama og virð-
úigar. Vér eigum að sækja fram til virð-
'ngar, metorða og valda, ekki vegna
sjálfra vor heldur til þess að vér getum
haft áhrif á það þjóðfélag sem vér lifum
\svo þeim sem búandi eru í landinu verði
sýndur jöfnuður án allrar aðgreiningar,
órengskapur og réttlæti, svo vér getum
veitt forustu öllum góðum málum, svo sem
Ver höfum siðferðisþrek til. Vér eigum
aldrei að láta það líðast að oss séu skipaðir
fulltrúar þannig, að vér höfum þar sjálfir
ekki atkvæði um, eins og ómyndugum eru
settir forráðamenn, eða fávitum aðhald.
Þá verðum vér lika að varast að láta
flokka álímingar villa oss sjónir svo vér
með sundrungu göngum hvorn annan ofan
í gröfina.
Áhrif á þjóðfélagið getum vér aðeins
haft með því að eiga skoðun og sannfær-
ingu sjálfir. Og nýtastir og beztir borg-
arar verðum vér með því að gefa samtíð-
inni af því bezta sem vér eigum, því sann-
asta sem vér vitum og hagsýnasta sem
vér komum auga á. Verður þetta aldrei
ofbrýnt fyrir neinum, sízt á tvíræðum
tímamótum sem þessum.
I öðru lagi er viðskiftalífi, og þar af
leiðandi daglegu lífi einstaklinganna svo
komið að allir verða sem næst að sækja
alt til allra. Þetta hafa að minsta kosti
síðustu árin kent oss. Atvinnuvegir í
öllum löndum eru orðnir samfléttaðir svo
að einn líður með öðrum ef einhverju
hallar. Asigkomulag veraldarinnar er því
ekki fjarri neinum af oss, þvi í því lifum,
hrærumst og erum vér. Skyrtan góða,
Örvar Odds, er eigi að efninu sótt eins
víða og skyrtur vorar eru nú á dögum,
þó eigi komist þær til jafns við hana, enda
fylgdu henni fleiri kostnirnir, því engan
skyldi i henni kala á sjó eða landi, eigi
sund mæða, eigi eldur granda, eigi járn
bíta nema á flótta færi. Hún var gerð á
14 stöðum, sem hér segir:
“Serkinn frá ek i Sogni
ok i sjau stöðum gervan;
ermr á Iralandi,
önnur norðr með Finnum;
slógu Saxameyjar
en suðreyskar spunnu
Vófu Valskar þjóðir
Varp óþjóðans móðir.”
Vara-ríkisritari Bandarikjanna, Mr.
Francis Bowes Sayre, getur þess í ný-
komnu riti (War or World Trade,
Which ?) að flest það er vér notum eða
neytum hversdagslega sé að miklu leyti
aðflutt. Sem dæmi bendir hann á Radíó-
ið. Efnið í það þegar það er alt komið á