Hugur - 01.06.2008, Blaðsíða 7

Inngangur ritstjóra
5
frá öðrum menningarstraumum, hefiir aldrei lagt áherslu á eiginlega sannleiks-
leit, heldur ávallt gengist við menningarlegum sérkennum sínum. Hún býður því
upp á áhugaverða og annars konar nálgun á jafnt náttúru sem mannheim, nálgun
sem ber að taka alvarlega og mun vafalaust leika sífellt stærra hlutverk í heim-
spekiástundun um allan heim á komandi árum.
Seint á árinu 2007 átti ritstjóri því láni að fagna að hitta að máli hinn mikils-
virta samanburðarheimspeking og konfusíska umbótahugsuð, Henry Rosemont
Jr., er hann dvaldi á Islandi við kennslu og fyrirlestrahald og ræða við hann um
þróun og áhrif konfusíusarhyggju í samtímanum. Afraksturinn birtist í þessu
hefti Hugar. Rosemont telur að konfusíusarhyggja setji fram hugmyndir um upp-
byggingu, viðhald ogþróun samfélagslífs sem taki þeim hugmyndum fram er tek-
ist hafa á í vestrænni siðfræði og samfélagsheimspeki á undanförnum áratugum.
Hann gagnrýnir harðlega þá tilhneigingu vestrænna heimspekinga að sniðganga
asíska hugmyndastrauma og segir nauðsynlegt að læra ekki einungis um þá heldur
einnig afþeim til að unnt sé að koma sér niður á ásættanlegt veraldarskipulag í
samtímanum.
I svipaðan streng tekur náinn samstarfsmaður Rosemonts, Roger T. Ames, í
grein sinni „Heimhvörf hnattvæðingar og uppstreymi menninga“ sem hér birtist.
Ames lítur svo á að hnattvæðingu eigi ekki að skilja hefðbundnum skilningi sem
nútímavæðingu að hætti hins vestræna nútíma, heldur megi skilja hana öðrum
og heimspekilegri skilningi sem nýtt tækifæri til að opna sig gagnvart framandi
menningarlegum sjónarmiðum er áður hafa verið h'tt aðgengileg. Þessi framvinda
hefúr jafnframt í för með sér aukna áherslu á staðbundna hugsun og sér Ames
dæmi um þetta í mikilli endurvakningu pragmatismans ameríska. Hann sér um
leið fyrir sér að einokun evrópskrar hugsunar innan heimspekinnar hljóti að vera
á enda runnin og að raunveruleg samræða á milli ólíkra hugmyndastrauma geti
nú loks hafist fyrir alvöru.
Tvær frumsamdar greinar eftir íslenska höfúnda um kínverska heimspeki er
að finna í heftinu og eru þær ekki síst merkar fyrir það að setja fram drög að
orðaforða á íslensku um þá framandi hugsun sem hér er á ferðinni. Ragnar Bald-
ursson, sem hefúr öðrum fremur stuðlað að auknum skilningi íslendinga á kín-
verskri menningu og samfélagi í ræðu og riti, skrifar fróðlegan inngang að einu
vinsælasta kínverska heimspekiritinu á Vesturlöndum, Daodejing eða Bókinni um
veginn og dygðina, en Ragnar vinnur um þessar mundir að fyrstu íslensku þýðingu
þessa margbrotna rits úr frummálinu.
Jón Egill Eyþórsson leiðir svo lesendur um undraheim eins torskildasta grund-
vallarrits kínverskrar heimspeki, Yijing, eða Breytingaritningarinnar. Segja má að
rit þetta hafi verið sameiginleg undirstaða flestra kínverskra heimspekiskóla til
forna og lagt línur að þeirri heimsfræði sem liggur þeim til grundvallar. Þrátt
fyrir uppruna í óræðum spádómum Kína til forna er heimspekilegt gildi þessa
rits ótvírætt, enda hefúr það verið tekið til rannsóknar og túlkað af sérfræðingum
á sviði kínverskrar heimspeki í ein tvö árþúsund og er ekkert lát á því í samtím-
anum.
Auk þemagreinanna birtast í Hug að þessu sinni sjö greinar, en þar af eru sex