Hugur - 01.06.2008, Qupperneq 109

Hugur - 01.06.2008, Qupperneq 109
Gagnrýnar manneskjur 107 Það er athyglivert að í huga Rousseaus er andstæða hins náttúrulega manns ekki einfaldlega hinn siðmenntaði maður heldur hinn slcynsami borgari. Það að öðl- ast skynsemi felur í sér að einstaklingurinn tekur samfélagið inn með sérstökum hætti. Einstaklingurinn verður borgari. Þótt hugmyndir Aristótelesar og Rousseaus séu í mjög mörgum atriðum óh'kar þá eru þeir þó sammála um það að skynsemi mannsins sé ekki fyrirfram gefin. Menn eru ekki skynsemisverur í krafti þess að vera einstaklingar af tegundinni maður. Skynsemin verður einungis að veruleika í tilteknum félagslegum kring- umstæðum. Og þess vegna getur jafnvel hugsuðurinn hjá Rodin, hinn einræni og íhuguli hugsandi karl, ekki orðið til nema í tilteknum félagslegum kringumstæð- um — þótt hann kunni síðar að draga sig út úr þessum kringumstæðum og inn í eigin skel. Hér höfiim við þá enn eitt atriðið sem einkennir hina gagnrýnu manneskju: hún er félagsvera. En hvers konar félagsvera? Partíljónið er vissulega félagsvera, en ekki endilega gott dæmi um gagnrýna manneskju. Að segja að hin gagnrýna manneskja þurfi að vera félagsvera segir því ósköp Htið eitt og sér. Hvers konar félagsvera er hin gagnrýna manneskja? Hvað leggur hún til samfélagsins? Og hvers konar samfélag er það sem styrkir hennar gagnrýnu hæfileika - gerir mögu- leika hennar á að verða og vera gagnrýnin manneskja að veruleika? Þessar spurningar um samspil einstaklings og samfélags í gagnrýnu og skap- andi starfi hafa verið eitt af meginviðfangsefnum þeirra heimspekinga sem lagt hafa stund á heimspeki með börnum, bæði í kenningum þeirra og praktík. Ein af þeim hugmyndum sem hefur verið áberandi á þessum vettvangi er hugmyndin um rannsóknarsamfélag (e. community ofinquirý). Oft er gengið að því vísu að börn fæðist litlir villimenn og að þau verði að læra að verða siðmenntuð. Það er talið að nám hafi jákvæð áhrif á þau. Vegna hinna jákvæðu áhrifa verða þau að félagsverum. Það var þessi hugmynd sem George Herbert Mead setti á haus þegar hann skrifaði að „barnið verður ekki félagsvera með námi. Það verður að vera félags- vera til að læra“. Það var því Mead sem fyrstur skildi hvers vegna það er svo mikilvægt fyrir nám að flétta saman, eins og Peirce hafði gert, þessi tvö hugtök sem hvort um sig eru svo öflug, rannsókn og samfélag, í eitt umbreytt hugtak um rannsóknarsamfélag.'* Hugsuðurinn er einn að bauka - hann situr álútur og verður að reiða sig á eig- in getu, eigin hugmyndauðgi og eigin dómgreind um rétt og rangt, gáfulegt og heimskulegt. Ef hann er einstökum hæfileikum búinn, kann hann að komast langt í rannsókn sinni. Líklegra er þó að hann sigli fljótt í strand og hætt er við að hann dæmi það gáfulegt sem honum finnst gáfulegt, dæmi það rétt sem honum finnst rétt, o.s.frv. I slíkum kringumstæðum er hætt við að hugtökin rétt og rangt missi það hlutlæga vægi sem þau jafnan hafa í siðferðilegri umræðu og láti ekki í 14 Matthew Lipman, Thinking in Education, Cambridge University Press, Cambridge 1991, bls. 230.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.