Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Page 121

Blómstrandi kvendýr
að nánast öll nútímamyndlist sé sami grautur í sömu skál. Nú er svo
málum komið að a.m.k. tveir síðustu áratugir í íslenskri myndlist liggja
sögulega og hugmyndalega undir skemmdum.
Tvennt er að gerast núna í íslenskri myndlist; annars vegar hrökklast
listamenn „inní hefðina“, eins og þeir kalla það; sem í flestum tilfellum er
hreinn flótti frá raunveruleikanum, hins vegar er leiðin milli hérlendra
framúrstefnuverka og ruslahauganna alltaf að styttast. Þetta ástand (ásamt
sundrandi blankheitum) hefur ruglað menn í ríminu, deyft nauðsynlegan
kjark og þrengt að þroskamöguleikum. Mesta ógæfa íslenskrar myndlistar
síðustu tvo áratugi er hið óhagstæða hlutfall milli þeirra sem geta og hafa
getað búið til myndlist og þeirra sem geta eða hafa getað fjallað um hana.
Það veltur að hluta til á þessari umfjöllun hvort „árangur“ íslenskrar
myndlistar verður „skráður" á þroskavænlegan hátt eða hvort listsköpun-
in og þar með listvinir koma til með að verða á gelgjuskeiði um ófyrirsjá-
anlegan tíma.
VIII.
Og nú mætti gera því skóna að þeir sem ekki hafa átt annars kost eða
kannski haft af því vissa óbeina hagsmuni að skoða myndlist síðustu
áratuga „utan frá“ vildu gjarnan spyrja: „Og hvað hafa þá síðustu áratugir
kallað fram í myndverkum sem fyrri áratugir höfðu ekki skilyrði til að
gera?“ I tilraun til að svara þessari spurningu verður hér á eftir drepið á
nokkra þætti sem hafa verið meðal úrlausnarefna í myndlist síðustu
áratuga og líta má á sem gefnar leiðir að tungumáli þeirra. Dæmin sem hér
verða dregin upp eru fremur um þessar almennu aðgönguleiðir en að þau
þurfi í þessu samhengi endilega að vera dæmigerð fyrir vinnu og verk
tiltekinna einstaklinga.
(1) Tiltölulega kerfisbundin könnun á eðli (,,línu“) forma og lita á
gefnum myndfleti án augljósrar skírskotunar til ytri raunveruleika. Þetta
er nánast frumspeki myndlistarinnar sem leitar að frumforsendum í
myndmáli. „Veikleiki" hennar er hins vegar tilhneiging til að firra sig
„sýnilegum“ veruleika líðandi stundar. Myndin er ekki lengur gluggi útí
heiminn heldur gluggi inní sjálfa sig. Þegar myndin verður hún sjálf á
Islandi á þennan hátt má (ef til vill) segja að bernskuskeiði hennar sé að
ljúka. Hef ég hér öðrum fremur verk Harðar Agústssonar frá 6. áratugn-
um í huga. (Meiri hlutinn af íslenskum abstrakt málverkum er ekkert
383