Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Blaðsíða 18
MASSIMO RIZZANTE
M.R.: í lok skáldsögunnar hittir blindingjahópurinn, sem læknisfrúin leiðir,
rithöfund sem biður þau að lýsa því hvernig það hafi verið að sitja í sóttkví.
Læknisfrúin svarar því til að slíkt verði fólk að reyna á eigin skinni til að geta
talað um það. Viðbrögð viðmælanda hennar: „Það gildir það sama um rit-
höfundinn og alla aðra, hann getur ekki vitað allt eða reynt allt, hann verður
að spyrja og ímynda sér.“ Kannast þú við sjálfan þig í þessum orðum?
J.S.: Rithöfundar kæmust varla mjög langt ef þeir hefðu ekki annað til að
byggja skrif sín á en það sem þeir hafa sjálfir reynt eða séð. Hvað sjálfan mig
varðar, þá játa ég að ég veit ósköp lítið og að ég hef ekki upplifað neitt sem er
nægilega athyglisvert til að það geti orðið mér efni í skáldskap.
Friðrik Rafnssoti þýddi.
Saramago fæddist í smáþorpinu Azinhaga í Mið-Portúgal árið 1922,
sonur landlausra bænda sem flust höfðu frá Lissabon. Hann flosnaði
upp ffá menntaskólanámi sökum fátæktar og fór að læra lásasmíði.
Hann vann á tímabili við ýmis störf hjá hinu opinbera, vann tólf ár
hjá bókaútgáfu, gerðist síðan blaðamaður, varð meðal annars aðstoð-
arritstjóri á blaðinu Diario de Noticias, en varð að hætta því starfi árið
1975 þegar miklar pólitískar hræringar voru í heimalandi hans. Árið
1969 gekk hann í kommúnistaflokk Portúgals, sem þá var ólöglegur,
en hann hefur þó ætíð verið gagnrýninn á margt í stefnu hans. Frá
1975 til 1980 vann hann fyrir sér sem þýðandi, en frá 1980, þegar bæk-
ur hans fóru að ná verulegum vinsældum, hefur hann helgað sig rit-
störfum eingöngu. Hann býr nú á Kanaríeyjum.
Saramago hóf ferilinn árið 1947 með skáldsögunni Terra dopecado
(Jörð syndarinnar), en það var síðan ekki fýrr en árið 1966 sem hann
sendi frá sér aðra bók, ljóðabókina Os Poemas possiveis. Hann öðlaðist
þó ekki verulega viðurkenningu fýrir bækur sínar fýrr en árið 1980
þegar bók hans Levantado do chao náði miklum vinsældum. Árið
1982 fékk hann Portúgölsku bókmenntaverðlaunin fyrir bókina Me-
morial do convento og síðan hefur hann notið vaxandi virðingar og
vinsælda víða um heim.
F.R.
16
www.mm.is
TMM 1998:4