Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Qupperneq 99

LANDIÐ OPNAR HUG OG HJARTA
Á sama hátt sýnast árstíðirnar í ljóðunum vera óraunveruleg borg sem að-
eins er til hið innra. Það sem þar byltist er ýmist heitt eða kalt, dökkt eða bjart
- en eftilvill gerist ekkert nema einmitt þar.
Þessi spurning verður oft afar áleitin við lestur ljóða Jóhanns, líktog í ljóð-
inu „Haustlaufum“ þarsem hugsun um eilífð og hið hverfula færir það fýrst
og fremst inní lesandann en ekki útí haustið:
Hvíldu augu þín á haustlaufunum!
Fallvaltleikinn
mun fýlla þig
hamingju
eins og þú hvílir augu þín á eilífðinni.
(Athvarf í himingeimnum, 1973)
Einsog fólk á okkar slóðum þekkir mætavel lesa árstíðirnar ekki í dagatöl
þegar þær ákveða að fara eða vera. Sama er að segja um veðrahvörfin í eðli
mannsins, oft gera þau ekki boð á undan sér fremur en árstíðir náttúrunnar. í
ljóðum Jóhanns er þetta tjáð á kyrrlátan hátt eða glettnislegan, gjarna per-
sónugert þannig að breytingar í veðrahvolfmu fá mannlega drætti. Um leið
flyst áherslan frá ytra umhverfi yfirá manninn sjálfan. í ljóðinu „Árstíðum"
koma þessi atriði fram:
Á miðjum vetri finn ég vorið snerta tréð.
Vorið snertir einnig mig og augu þín.
Þau lýsa
eins og fjarlæg, dularfúll stjarna.
Reykjavík er borg, þar sem vetur og vor
eru samtímis á ferð.
Vorið heldur út á land
yfir hvítar heiðar og kuldaleg fjöll
gömul póstlest, pósturinn
blæs í lúður sinn til merkis um
að hann sé á leiðinni
með full koffort.
Þú finnur lyktina af snjónum,
sem skamma stund sest að á götunum
áður en regnið þvær hann burt.
Reykjavík er undarleg borg.
Þú spyrð sjálfan þig:
Á hvaða breiddarbaug er ísland?
Tréð svarar þér ekki.
Augu verða hyldjúp.
(Athvarf í himingeimnutn, 1973)
TMM 1998:4
www.mm.is
97