Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Side 56

JÓN VIÐAR JÓNSSON
stærstu skipafélögum Danmerkur, C.K. Hansen, sem kennt var við stofn-
anda þess, langafa Gunnars. Móðurafi hans, Theobald Stein, var kunnur
myndhöggvari, einn af mörgum sporgöngumönnum Thorvaldsens í
danskri höggmyndalist á 19. öld.4 Drjúgur skammtur af listamannsblóði
rann einnig í æðum Hansens-fjölskyldunnar; afi Gunnars, Johan Hansen,
byrjaði á unga aldri að nema söng í París, en varð að fórna öllum slíkum
draumum á altari fjölskyldufyrirtækisins. Síðar á ævinni þótti honum jafnan
mikil prýði að ffægum tónlistarmönnum, óperusöngvurum og leikurum, í
gestaboðum sínum, því að samkvæmislíf stundaði þetta fólk að sjálfsögðu
eftir því sem siðir og venjur danskrar borgarastéttar kröfðust. Föðurbróðir
Gunnars, Johan Hansen yngri, tók listaáhugann í arf, en Robert faðir hans
hafði meira yndi af hestamennsku. Robert lést sviplega eftir fall af hestbaki
árið 1911, þegar Gunnar var tíu ára gamall.5
Fagrar listir voru því nánast jafn sjálfsagðar og andrúmsloftið í því um-
hverfi sem mótaði Gunnar ungan. Hefði hann getað lifað góðu lífi á föður-
arfinum, hefði honum verið gefin hagsýni hinna framkvæmdasömu feðra
sinna og langanir hans ekki teygt hann inn á aðrar brautir. Fór að lokum svo,
að hann lagði allt fé sitt í listfyrirtæki sem skiluðu hvorki fjárhagsábata né
þeim listræna árangri sem vonir stóðu til. Kostnaðarsamast þeirra var leik-
húsið á Sonderbro, sem hann rak veturinn 1929-30 undir heitinu Kammer-
spilscenen. Þangað réð hann hóp tólf leikara, stýrði sjálfur öllum sýningum
og tók aðeins til flutnings verk sem hann taldi til eðalbókmennta. Fyrirtækið
vakti mikla þölmiðlaathygli á meðan það lifði, þó að gagnrýnendur væru
ekki nema í meðallagi hrifnir af sýningunum og aðsókn brygðist.6 Um vorið
var ekki annað að gera en loka. Eftir stóð Gunnar 150.000 kr. fátækari.
Önnur peningagleypa Gunnars var kvikmyndin eftir leikriti Kambans,
Höddu Pöddu. Hún var að hluta tekin upp hér á landi sumarið 1923, og kom
hann þá til íslands í fyrsta skipti. Næst kom hann hingað síðla vetrar 1927 til
að aðstoða Kamban við sviðsetningu tveggja leikrita sinna, Vor morðingja og
Sendiherrans frá Júpíter, og dvaldist þá hér í nokkra mánuði. Þá lærði hann
íslensku svo vel, að hann gat farið með eitt af hlutverkunum í Sendiherranum
og hlaut hrós fyrir í leikdómi.7 Síðar kom nokkrum sinnum fyrir, að hann
brygði sér upp á leiksviðið, þó að hann héldi sig yfirleitt við smáhlutverkin.
Vinátta Gunnars og Guðmundar Kambans varð ekki langvinn og slitnaði
snemma árs 1929.8 Ekki fór þó svo, að með því væri höggvið á öll íslands-
tengsl. Um líkt leyti tókust kynni með honum og ekkju Jóhanns Sigurjóns-
sonar, Ingeborg Sigurjónsson eða Ib, eins og hún hét í tali kunnugra. Þá hafði
skáldið legið í gröf sinni í tíu ár. Hvorki Ib né Jóhann voru þekkt fyrir sér-
staka hófsemi í neyslu sterkra drykkja, og fór drykkjuskapur Ib úr öllum
böndum eftir dauða hans.^ Hún var sterkur persónuleiki, örlát en ráðrík,
54
www.mm.is
TMM 1998:4