Skáldskaparmál - 01.01.1994, Side 184

Skáldskaparmál - 01.01.1994, Side 184
182 Sveinbjöm EgiLsson íngar, og í Snorraeddu í Skáldskaparmálum 15 vísuhelmíngar, og viðbót við þetta mætti finna í Fagrskinnu (Noregskonúngatali).1 5. Hallfreðr vandrœðaskálcb, hann orti 1) drápu um Hákon jarl Sigurðarson (Fms. 2,15), 2) drápu um ÓlafkonungTryggvason, 995 (Fms. 2, 50-1), 3) flokk um Sigvalda jarl (Fms. 2, 80), 4) drápu um Ólaf Skautkonung í Svíþjóð (Fms. 2, 212), 5) uppreistardrápa, 6) drápa um Ólaf konung Tryggvason, 1001 (Fms. 3, ^ Skv. innskotsblöðunum í Lbs 280 8vo kemur hér eftirfarandi kafli um Úlf Uggason og er hann að nokkru samhljóðaþví sem segir um Úlf í lok kaflans umfyrsta tímabilið „5. Úlfr Uggason. Hann kvað merkilegt lofkvæði um Ólaf pá í Hjarðarholti, föður Kjartans Ólafssonar; það kvæði var kallað Húsdrápa, og er ort á öndverðum dögum Hákonar jarls Sigurðarsonar, eitthvað 976-981. Um Ulf sjálfan vita menn lítið; hann hefir líklega fyrst búið fyrir vestan undir Jökli, því Landnáma segir, að hann hafi átt Járngerði Þórarinsdóttur Grím- kelssonar landnámsmanns, þess er nam land í Öndverðarnesi. Það er að sjá, að Úlfr hafi verið vaskr maðr og aðgætinn. Ár 987 sókti Ásgrímr Elliðagrímsson í Túngu Úlf Uggason á alþíngi um erfðamál eitthvert. Ásgrímr, sem annars var góðr lagamaðr, hafði búið þetta mál rángt til og hafði honum yfirsézt í vitnaleiðslunni í málinu, og það ætlaði Úlfr að nýta sér, til þess að ónýta málið í það sinn fyrir Ásgrími. Þá skoraði Gunnar á Hlíðarenda Úlf á hólm, hann var vinur Ásgríms og þókti Ásgrímr eiga á réttu máli að standa, en í þann tíma var það títt, að láta hólmgaungur skera úr málaferlum, ef ekki varð komizt fram með lögum. Úlfi þótti ekki ráðlegt að hætta sér á hólm við Gunnar og kaus heldur að greiða arfþann, erÁsgrímr kallaði til. Ár 998, þegar Þángbrandr prestr var hér að boða kristni, sendi Þorvaldr hinn veili í Grímsnesi orð Úlfi Uggasyni, að hann skyldi fara að Þángbrandi og drepa hann, og lét þessum boðum fylgja vísu sama innihalds, því Þorvaldr var skáld. Úlfr kvað aðra vísu í móti, og segir hann í þeirri vísu, að hann vilji ekki gína yfir flugu þeiri, er Þorvaldr vildi koma í munn honum, þ.e. að hann vildi ekki vera ginníngarfífl hans, og kvað ekki ráðlegt að veita Þángbrandi aðför, þó siður sá, er hann boðaði, væri rángr, og bað Þorvald varast, að honum vefðist ei túnga um höfuð; fór Úlfr hvergi, en spá hans rættist, því Þorvaldr gerði þeim Þángbrandi fyrirsát sama ár, og var drepinn. En frá tilefni til Húsdrápu segir Laxdælasaga þannig: Ólafr pái lét gera eldhús í Hjarðarholti, meira og betra, en menn þá höfðu séð; voru markaðar á ágætar sögur á þiljunum, og svo á ræfrinu; var það svo vel smíðað, að þá þókti miklu skrautlegra, er ekki voru tjöldin uppi. Þegar þessi eldaskáli var albúinn, var haldið mannboð allfjölment í Hjarðarholti; þar var að boði Úlfr Uggason, og hafði ort kvæði um Ólaf Pá og um sögur þær er skrifaðar voru á eldhúsinu og færði hann kvæðið þar að boðinu. Það kvæði var kallað Húsdrápa, og er vel ort, og launaði Ólafr vel kvæðið (sjá Laxd. Kh. 1826, bls. 112—4). Af þessu kvæði er í Snorraeddu tilfærð 1 heil vísa og 12 vísuhelmíngar; af því broti sést að í kvæðinu hefir verið lýst myndum þeim, er dregnar voru með litum (skrifaðar) á þiljum og ræfri eldaskálans. Þessar myndir hafa mest verið úr hinni fornu goðafræði, úr sögunum um Baldr og Þór og Heimdal. Til upphafs eða inngángs kvæðisins heyrir vísuhelmíngurinn í Snorraeddu bls. 53,4, og biðr hann þar Ólaf að hlýða kvæðinu, en niðurlag þess 96,4, drepur hann þar á, að hann hafi ort kvæði, þá hann hafi verið ýngri. Goðasögurnar eru 1) um bálför Baldrs. Edda segir bls. 54 3/4, Úlfr Uggason hefir kveðið eptir sögu Baldrs lángt skeið í Húsdrápu. í kvæðinu segir, að þessi goð ríði að báli Baldrs, Óðinn með valkyrjurnar og hrafnana, 50,8; 51,2, Heimdalr á hesti sínum (Gulltopp), 57,7, og Freyr á geltinum Gullin- bursta, 55,5; tröllkonan Hyrrokkin hrindir fram skipi Baldrs, Hrínghoma, ergoðin vildu brenna á lík Baldrs, en berserkir Óðins halda hesti hennar á meðan, 88,9. Urn bálför Baldrs sjá Snorraeddu 37—8. 2) um viðreign Þórs og Miðgarðsorms (sjá Snorraeddu 35-6). Nú var so gert á eldaskálanum, að Þór hvessir augun á orminn undir borði, 216,8, en ormrinn starir neðan og blæs eitri, 85,10 (97,8); Þór lýstr höfuð á Miðgarðsormi í kafi, en rekr hnefana við eyra jötninum, 54,9.10. 3) um Heimdal. Heimdalr deilir við Loka um Brísíngamen hjá Síngasteini, 56,1; og bls. 55 5/4 segir: Úlfr Uggason kvað í Húsdrápu lánga stund eptir þeirri frásögn, er þar þess getið, er þeir voru í selaltkjum. Þeirrar sögu er hvergi getið annarsstaðar í Eddu. Að þetta kvæði hafi verið Stefjadrápa, sést af 51,2; 54,10.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212
Side 213
Side 214
Side 215
Side 216
Side 217
Side 218
Side 219
Side 220
Side 221
Side 222
Side 223
Side 224
Side 225
Side 226
Side 227
Side 228
Side 229
Side 230
Side 231
Side 232
Side 233
Side 234
Side 235
Side 236
Side 237
Side 238
Side 239
Side 240
Side 241
Side 242
Side 243
Side 244
Side 245
Side 246
Side 247
Side 248
Side 249
Side 250
Side 251
Side 252
Side 253
Side 254
Side 255
Side 256
Side 257
Side 258
Side 259
Side 260

x

Skáldskaparmál

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skáldskaparmál
https://timarit.is/publication/1141

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.