Skáldskaparmál - 01.01.1994, Qupperneq 237

Skáldskaparmál - 01.01.1994, Qupperneq 237
Ritdómar 235 Kaflanum lýkur á þeirri hugmynd að merking orðsins saga hafi smám saman breyst frá því að geta þýtt stuttar munnlegar sögur í það að þýða langar ritaðar frásagnir. Það er í samræmi við umskiptin frá munnmenningu til ritmenningar en rétt er þó að minna á að í Landnámu er enn talað um sögur í fyrri merkingunni. Þriðji kaflinn hefst á því að sagt er að sögurnar hvíli á a.m.k. þrem nátengdum forsendum; þær gefa til kynna að þær séu frásagnir sem miðla munnlegri hefð, þær ætlast til þess að vera lesnar sem sannar frásagnir og þær hafa hlutlægan sögumann (bls. 52). Ljóst er að þessi skilgreining á eingöngu við klassískar 13. aldar sögur en hún er ágæt sem slík. Meginhugmynd kaflans er sú að hinar rituðu sögur séu meðvitað framhald hinnar munnlegu hefðar, að vísanir í hana séu jafngildi formála fyrir öðrum sagnaritum (bls. 56) og „höfundarleysið“ undirstriki þetta. Þessi nánd hefðar og ritaðrar sögu er því ein helsta undirstaða greinarinnar (sjá bls. 63). Nándin gerir það einnig að verkum að ástæðulaust er að mati Meulengracht Sorensens að gera greinarmun á höfúndi og sögumanni, að sögu- maðurinn sé hreinlega að miðla því sem til hans er komið. Þetta er það sem sögurnar gefa sjálfar til kynna með frásagnarhætti sínum. Taka má undir að höfundar þeirra hafi talið sig vera að miðla þeim sannindum sem þeir tóku við frá ýmsum heimildum en hins vegar var sannleikshugtakið rúmt og söguháttur íslendingasagna var slíkur að svigrúm var til þess að leika með merkingu og blæbrigði, íróníu o.s.frv. Höfúndur segir að hinn hlutlægi stíll sé, eins og fræði- menn hafa sýnt fram á, afrakstur langrar þróunar, að sögur hafi verið slípaðar til smám saman. Fóstbræðra saga sé undantekningin sem sanni þá reglu. I heild má segja að í þessum kafla sé verið að umskrifa hefðbundnar skoðanir á hinum klassísku íslendingasögum inn í nútímalegri fræðilega orðræðu. Einmitt ynging Jónasar Kristjánssonar á Fóstbræðra sögu, sem höfundur fjallar nokkuð um, er þó eitt af þeim atriðum sem gera það að verkum að hefðbundnar skoðanir á aldri og jafnvel eðli Islendingasagna riða til falls. Fjórði kaflinn fjallar um rofin þrjú í sögunni, landnámið, kristnitökuna og fall þjóðveldisins og hvernig þau enduróma í þeim sjálfsskilningi íslendinga sem birtist í sagnarituninni. Fortíðin varð eins konar fyrirmynd og liður í sjálfsskilgreiningu, og gamla hnignunarkenningin um inntaksleysið eftir 1262 lifir góðu lífi. Með fimmta kafla lýkur hinni bókmenntalegu umfjöllun um sögurnar. Þar eru dregnar bókmenntasögulegar útlínur, svipmyndir af því hvernig dróttkvæðahefð- inni og lagakunnáttunni var haldið við, auk þess sem þekking á aðfenginni mælskulist var til staðar. Líkast til hafa þessir þættir verið einna mikilvægastir við mótun íslendingasagnanna. Þó er upphaf þeirra og mótun þoku hulið, við sjáum bara hnignunina! Höfúndur telur að efasemdaviðhorf það sem hann eignar höfúndi Þorgils sögu og Hafliða hafi fljótlega vikið fyrir rýmra sannleikshugtaki og teflir fram mönnum eins og Snorra og Sturlu, sem voru góð skáld og sagnamenn. í heild er bókmenntasöguhlutinn skrifaður af varfærni. Mikið af honum fylgir hefðbundnum skilningi á fslendingasögunum en er um leið tilraun til að skýra með nýju og fersku tungutaki þau einkenni sem tíðast er fjallað um, eins og sannindi, hlutlægan stíl og frásagnarhátt og tengslin við munnlega hefð og söguleg
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217
Qupperneq 218
Qupperneq 219
Qupperneq 220
Qupperneq 221
Qupperneq 222
Qupperneq 223
Qupperneq 224
Qupperneq 225
Qupperneq 226
Qupperneq 227
Qupperneq 228
Qupperneq 229
Qupperneq 230
Qupperneq 231
Qupperneq 232
Qupperneq 233
Qupperneq 234
Qupperneq 235
Qupperneq 236
Qupperneq 237
Qupperneq 238
Qupperneq 239
Qupperneq 240
Qupperneq 241
Qupperneq 242
Qupperneq 243
Qupperneq 244
Qupperneq 245
Qupperneq 246
Qupperneq 247
Qupperneq 248
Qupperneq 249
Qupperneq 250
Qupperneq 251
Qupperneq 252
Qupperneq 253
Qupperneq 254
Qupperneq 255
Qupperneq 256
Qupperneq 257
Qupperneq 258
Qupperneq 259
Qupperneq 260

x

Skáldskaparmál

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skáldskaparmál
https://timarit.is/publication/1141

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.